Äîêóìåíò âçÿò èç êýøà ïîèñêîâîé ìàøèíû. Àäðåñ îðèãèíàëüíîãî äîêóìåíòà : http://rnp-group.genebee.msu.ru/pages/pdf/molbio2001.pdf
Äàòà èçìåíåíèÿ: Mon Feb 18 16:25:42 2008
Äàòà èíäåêñèðîâàíèÿ: Mon Oct 1 19:22:16 2012
Êîäèðîâêà: ISO8859-5
õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð?, 2001, êãß 35, < 4, â. 1-11

úëÇ ÛÝ úëÇ ÛÝ
üáô 576.85.48

ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ S7 û þúÔÙõæ÷ýùõ 926-986/1219-1393 16S ú÷ô - ôó??æ×ùÙù ?ýÔøÔ ûÕùúôð õÔóùò ûüÕ?Ôûýðå? øúùôÔúðùýð?æûôðÿ úðÕùûùõ
? 2001 ,,. ý.ð. úââãiÛÜ1, Ô.×. ÙãÞã,ÛÜ1, æ.×. øÒê ã,1, ×.Ô. ûäÛ ÛãÜã,2, ù.Ô. ô ,,ÛÜã,3, ý.û. úãÚÒâê,ÒÜâÝÛØ1,4, ?. Õ ãÑÛëâ4, Ô.õ. ôãäÀÞã,1*
éÝëÞÈêÒê õãâÝã,âÝã,,ã ,,ãâë âê,ÒÜÜã,,ã ëÜÛ,Ò âÛêÒê Ûß. õ.×. óãßãÜãâã,, õãâÝ,, úãââÛfl, 119899 2ðÜâêÛêëê éÛÑÛÝã-iÛßÛ~ÒâÝãØ ÇÛãÞã,,ÛÛ õãâÝã,âÝã,,ã ,,ãâë âê,ÒÜÜã,,ã ëÜÛ,Ò âÛêÒê Ûß. õ.×. óãßãÜãâã,, õãâÝ,, úãââÛfl, 119899 3Biology Departament, Universityof Virginia, Charlottesville, VA 22904-4775, USA 4Institute of Experimental Pathology and Molecular Neurobiology, ZMBE, University of Muenster, D-48149, Muenstre, Germany
øãâêëäÛÞ , ÒÝ^Û 16.01.2001 ,,.
1ÿÛßÛ~ÒâÝÛØ

ûÇã Ý ÇÝêÒ ÛÞÈÜÀi ÛÇãâãß âãâêãÛê , äãêäÜãß ,ÑÛßãÒØâê,ÛÛ ÛÇãâãßÜÀi ÇÒÞÝã, ( ÇÒÞÝã,) â ú÷ô. ÕÛã,,ÒÜÒÑ ÛÇãâãß fl,ÞflÒêâfl ã~ÒÜÈ Ñê êÜÀß ä ã^Òââãß Þfl ÝÞÒêÝÛ, ~êã ê ÒÇëÒê êã~ÜãØ Ò,,ëÞfl^ÛÛ. ÷ êäÒ Ýãã ÛÜ^ÛÛ âÛÜêÒÑ ÇÒÞÝã, Û ú÷ô Ò,,ëÞfl^Ûfl ãä ÒÒÞflÒêâfl ,ÀâãÝã âäÒ^ÛéÛ~ÜÀßÛ ÞÈêÒ ÜêÛ,ÜÀßÛ ,ÑÛßãÒØâê,ÛflßÛ ÇÒÞÝã, ÞÛÇã â ú÷ô, ÞÛÇã â âãÇâê,ÒÜÜãØ ßú÷ô. ýÝÛÒ ú÷ô - ÇÒÞÝã,ÀÒ ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl fl,Þflêâfl Ý ÛêÛ~ÒâÝÛßÛ Þfl ä ãÝ ÛãêÛ~ÒâÝãØ ÝÞÒêÝÛ Û ä flßã ,ÞÛflê Ü ÛÜßÛÝë ÒÒ ãâê. áÞfl éã ßÛ ã,ÜÛfl ^ÒÞÈÜãØ Ý êÛÜÀ, ãê ÚÒØ ä ã^Òââ âÇã ÝÛ ÛÇãâãß, ,ÚÜÀ ÜÒ êãÞÈÝã âê ëÝêë ÜÀÒ ÛââÞÒã,ÜÛfl, Ýãêã ÀÒ ÛÜêÒÜâÛ,Üã Ñ,Û,êâfl , äãâÞÒÜÒÒ , Òßfl, Üã Û Ñ ÇãêÝ êÒ ßãÛÜßÛ~ÒâÝÛi äãiãã,. úÇãê äãâ,flÒÜ Ü~ÞÈÜãßë êäë ÛÑë~ÒÜÛfl ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß S7 - ÝÞ~Ò,Àß ÇÒÞÝãß âÇã ÝÛ ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ä ãÝ ÛãêÛ~ÒâÝÛi ÛÇãâãß. ðÑßÒ ÒÜÀ ÝÚëÛÒâfl ÝãÜâêÜêÀ Ûââã^Û^ÛÛ Þfl ÝãßäÞÒÝâã, ,ëi ÒÝãßÇÛÜÜêÜÀi ÇÒÞÝã, S7 ÛÑ E. coli Û T. thermophilus â é ,,ßÒÜêãß 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô E. coli. ùÇ ÇÒÞÝ S7 ä ãfl,Þflê ,ÀâãÝë ú÷ô-â,flÑÀ,ë ÝêÛ,ÜãâêÈ, ÜÒ ÜÇÞ,?ëâfl ÜÒÒ. øãâÝãÞÈÝë ÝÝ ú÷ô, êÝ Û ÇÒÞãÝ fl,Þflêâfl ÝãÜéã ß^ÛãÜÜã ÞÇÛÞÈÜÀßÛ ßÝ ãßãÞÒÝëÞßÛ, Þfl Ýã ÒÝêÜã,,ã ãäÛâÜÛfl ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ,ÑÛßãÒØâê,ÛØ ãâãÇãÒ ,ÜÛßÜÛÒ ê ÒÇëÒêâfl ëÒÞflêÈ Ûi éãÞÛÜ,,ë. ôÞ~Ò,ÀÒ âÞã,: ú÷ô-ÇÒÞÝã,ÀÒ ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl, ÝãÜâêÜê Ûââã^Û^ÛÛ, ÛÇãâãßÜÀØ ÇÒÞãÝ S7, 16S ú÷ô, Escherichia coli, Thermus thermophilus.

××æáæ÷ðæ áãâêÛ,,ÜëêÀÒ , äãâÞÒÜÛÒ , ,,ã éÜêâêÛ~ÒâÝÛÒ ëâäÒiÛ ÒÜê,,ÒÜãâê ëÝêë Üã,,ã ÜÞÛÑ (úûÔ) äã â?Ûé ã,ÝÒ âê ëÝêë À 30S Û 50S âëÇ~âêÛ^ ÇÝêÒ ÛÞÈÜÀi ÛÇãâãß [1-3], 70S ÛÇãâãßÀ Û ÒÒ éëÜÝ^ÛãÜÞÈÜÀi ÝãßäÞÒÝâã, â ßú÷ô Û êú÷ô [4] ,À,Û,,ê Ü äÒ ,ÀØ äÞÜ ^ÒÞÛ, â,flÑÜÜÀÒ â ÒêÞÈÜÀß ÛÑë~ÒÜÛÒß ÛÜßÛ~ÒâÝÛi ä ã^Òââã,, , Ýãêã Ài ë~âê,ëÒê ÛÇãâãß. ô ãßÒ ^ÛÝÞ ê ÜâÞfl^ÛÛ, Ý êÝÛß ä ã^Òââß ãêÜãâÛêâfl âÇã Ý ÛÇãâãßÀ, Ýãêã fl fl,ÞflÒêâfl ã~ÒÜÈ Ñê êÜÀß ä ã^Òââãß Þfl ÝÞÒêÝÛ Û ä flßã â,flÑÜ â ÛÜßÛÝãØ ÒÒ ãâê. áÞfl äãÜÛßÜÛfl ßÒiÜÛÑß
ø ÛÜflêÀÒ âãÝ ÒÜÛfl. Ü. - ÜëÝÞÒãêÛ. ÕÒÞãÝ S7: E. coli (EcoS7), T. thermophilus (TthS7), B. stearothermophilus (BstS7). þ ,,ßÒÜê D3LH 16S ú÷ô: E. coli (Eco16S ú÷ô), T. thermophilus (Tth16S ú÷ô), B. stearothermophilus (Bst16S ú÷ô). õÞfl âëÇ~âêÛ^ ÛÇãâãß T. thermophilus (Tth30S). *?Þ. äã~ê: kopylov@rnp-group.genebee.msu.su

âÇã ÝÛ ÛÇãâãßÀ ,ÚÜ ÜÒ êãÞÈÝã âê ëÝêë ,ÑÛßãÒØâê,ëÛi ßÝ ãßãÞÒÝëÞ Û Ûi ÝãßäÞÒÝâã,, Üã Û ÛÑë~ÒÜÛÒ êÒ ßãÛÜßÛÝÛ Ûi ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl. ?êãßë âäÒÝêë, , ãêÞÛ~ÛÒ ãê âê ëÝêë ÜÀi Çãê, ëÒÞflê ßÞã ,ÜÛßÜÛfl. ÕÝêÒ ÛÞÈÜfl ÛÇãâãß ä Òâê,ÞflÒê âãÇãØ ã~ÒÜÈ âÞãÚÜÀØ ÛÇãÜëÝÞÒãä ãêÒÛÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ, âãâêãflÛØ ÛÑ 50 ÑÞÛ~ÜÀi ÇÒÞÝã, ÜÒÇãÞÈ?ã,,ã ÑßÒ Û ê Òi ú÷ô ÑßÒ ßÛ ãÝãÞã 120, 1500 Û 3000 Ü. ùÛÜ ÛÑ äãiãã, Ý ÛÑë~ÒÜÛ ÛÇãâãßÀ âãâêãÛê , ,Àfl,ÞÒÜÛÛ ,êãÜãßÜãâêÛ Û ßãÒÞÛ ã,ÜÛÛ âê ëÝêë À ãêÒÞÈÜÀi ãßÒÜã, ÛÞÛ ÚÒ ãêÒÞÈÜÀi é ,,ßÒÜêã, âëÇ~âêÛ^. ô äãâÞÒÜÛß ãêÜãâflêâfl ÝãßäÞÒÝâÀ ÛÜÛ,ÛëÞÈÜÀi ÇÒÞÝã, â é ,,ßÒÜêßÛ ú÷ô. ðßÒÜÜã êÝÛÒ ÇÛÜ ÜÀÒ ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl ãä ÒÒÞflê äÒ ,ÀÒ êäÀ âÇã ÝÛ ÛÇãâãßÀ, , êã , Òßfl ÝÝ âê ëÝêë âããê,Òêâê,ëÒ,,ã ú÷ø , âãâê,Ò ÛÇãâãßÀ ãêÚÒê ëÚÒ ÝãÜÒ~ÜÀØ ä ãëÝê âÇã ÝÛ.
1


2

úââãiÛÜ Û .

ùÜÛß ÛÑ ~ÒêÀ Òi ãâÜã,ÜÀi ÞÒßÒÜêã, âê ëÝêë À ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÇÝêÒ ÛÞÈÜÀi ÛÇãâãß fl,ÞflÒêâfl 3'-ÝãÜ^Ò,ãØ ãßÒÜ 16S ú÷ô, ãâÜã,ë Ýãêã ã,,ã âãâê,ÞflÒê ú÷ô-ÇÒÞÝã,ÀØ ÝãßäÞÒÝâ â ÛÇãâãßÜÀß ÇÒÞÝãß S7. ÕÒÞãÝ S7 ä ãÝ Ûãê Û,,Òê ÝÞ~Ò,ë ãÞÈ , ÇÛã,,ÒÜÒÑÒ ÛÇãâãß. ôÝ ãâÜã,ÜãØ âê ëÝêë ÜÀØ ÝãßäãÜÒÜê ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À, S7 fl,ÞflÒêâfl ãÜÛß ÛÑ ,ëi ÇÒÞÝã, (Ý ãßÒ S4), Ýãêã ÀØ ÛÜÛ^ÛÛ ëÒê ÒÒ âÇã Ýë [5]. ø Û êãß ãÜ â,flÑÀ,Òêâfl â 3'-ÝãÜ^Ò,Àß ãßÒÜãß 16S ú÷ô Û âêÛßëÞÛ ëÒê ,ÑÛßãÒØâê,ÛÒ ë,,Ûi ÇÒÞÝã,, éã ßÛ ëfl 3'-ÝãÜ^Ò,ãØ ÛÇãÜëÝÞÒãä ãêÒÛÜÀØ ãßÒÜ. ø Û ãêâëêâê,ÛÛ âÛÜêÒÑ 16S ú÷ô, ÝÝ ÇÒÞãÝ- Òä Òââã , ãÜ ëêã,,ÒÜÜã Ò,,ëÞÛ ëÒê â,ãØ âÛÜêÒÑ, â,flÑÀ,flâÈ â âãÇâê,ÒÜÜãØ ßê Û^ÒØ, str ßú÷ô, ~êã ÛÜ,,ÛÇÛ ëÒê ÒÒ ê ÜâÞfl^Û [6]. ?êãê ä ã^Òââ ä flßã â,flÑÜ c ÛÜßÛÝãØ ãâê ÇÝêÒ ÛÞÈÜãØ ÝÞÒêÝÛ. S7 - êã ãêÜãâÛêÒÞÈÜã ÜÒÇãÞÈ?ãØ ÇÒÞãÝ, âãâêãflÛØ ä ÛßÒ Üã ÛÑ 150 ßÛÜãÝÛâÞãê. þÛÞã,,ÒÜÒêÛ~ÒâÝãÒ â ,ÜÒÜÛÒ ÜÒÝãêã Ài äÒ ,Û~ÜÀi âê ëÝêë S7 âãÒ ÚÛêâfl , Çãêi úßÝ Û?ÜÜ â âãê . [7], ôÛßë À â âãê . [8] Û ÷ãÞÞÒ â âãê [9]. ðÜêÒ ÒâÜãØ ãâãÇÒÜÜãâêÈ äÒ ,Û~ÜãØ âê ëÝêë À S7 fl,ÞflÒêâfl , ÛÇÒÞÈÜãâêÈ N-ÝãÜ^Ò,Ài äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÒØ. ý ÒißÒ Üfl âê ëÝêë S7 ÛÑ,ÒâêÜ Þfl ,ëi êÒ ßãéÛÞÈÜÀi ÇÒÞÝã, - TthS7 (Thermus thermophilus) [7] Û BstS7 (Bacillus stearothermophilus) [8]. áÞfl ,ÀflâÜÒÜÛfl éëÜÝ^ÛÛ ãêÒÞÈÜÀi ßÛÜãÝÛâÞãê Û ÞÒßÒÜêã, âê ëÝêë À ÇÒÞÝ , äãâÞÒÜÛÒ , ,,ã Ü~êÀ ÇãêÀ äã Üä ,ÞÒÜÜãßë ßëê,,ÒÜÒÑë ÇÒÞÝ BstS7 in vitro [10] Û EcoS7 in vivo [9]. ×ã , Òßfl ,ÀäãÞÜÒÜÛfl ÜâêãflÒØ ÇãêÀ äãfl,ÛÞÛâÈ ÜÜÀÒ úûÔ ã âê ëÝêë Ò ,ÀâãÝã,,ã ÑÒ?ÒÜÛfl ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÇÝêÒ ÛÞÈÜÀi ÛÇãâãß T. thermophilus (Tth30S) [1], ÛÑ Ýãêã Ài ßãÚÜã ,À~ÞÒÜÛêÈ Û ä ãÜÞÛÑÛ ã,êÈ âê ëÝêë ë 16S ú÷ô-ÇÒÞÝã,ã,,ã ÝãßäÞÒÝâ Þfl S7. æÒ Ñ äã~Ò ÝÜÒß, ~êã ÛßÒÜÜã Ü êãê ,ãä ãâ (Û êãÞÈÝã Ü ÜÒ,,ã) - ÝÝã, âê ëÝêë ÝãÜÒ~Üã,,ã ä ãëÝê ú÷ô-ÇÒÞÝã,ã,,ã ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl - Òê ãê,Òê âã, ÒßÒÜÜãÒ ßãÒÞÛ ã,ÜÛÒ âê ëÝêë À ÛÇãâãß. ðÑë~ÒÜÛÒ ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl ÛÜÛ,ÛëÞÈÜã,,ã ÇÒÞÝ S7 c 16S ú÷ô ãâãÇÒÜÜã ÛÜêÒ ÒâÜã, äãâÝãÞÈÝë ãÜã ãä ÒÒÞflÒê äÒ ,ÀØ êä âÇã ÝÛ ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÛÇãâãß. ý ëÜãâêÈ , ÛÑë~ÒÜÛÛ êÝÛi ,ÑÛßãÒØâê,ÛØ â,flÑÜ â ÇãÞÈ?ÛßÛ ÑßÒßÛ 16S ú÷ô, ÞÛÜ Ýãêã ãØ âãâê,ÞflÒê 1542 Ü. áÞfl ÒêÞÈÜã,,ã ÛÑë~ÒÜÛfl ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl S7 c 16S ú÷ô, Üä ÛßÒ , éÛÑÛ~ÒâÝÛßÛ ßÒêãßÛ - ?õú Û úûÔ, ê ÒÇëÒêâfl ßÛÜÛßÛÑÛ ã,êÈ é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô, âäãâãÇÜÀØ Ý âäÒ^ÛéÛ~ÒâÝãßë ,ÑÛßãÒØâê,Û â ÇÒÞÝãß S7. û äãßãÈ ßÒêã iÛßÛ~ÒâÝãØ ßãÛéÛÝ^ÛÛ ÷ãÞÞÒ â âãê . [11, 12] Ý êÛã,Þ ë~âêãÝ â,flÑÀ,ÜÛfl S7 Ü 16S ú÷ô. áÒÞÒ^ÛãÜÜÀØ ÜÞÛÑ ë~âêÝ â,flÑÀ,ÜÛfl S7 Ü 16S ú÷ô, ,ÀäãÞÜÒÜÜÀØ Õ ÝÛ-ìÛÜ,, â âãê . [13, 14], äãÑ,ãÞÛÞ âãÝ êÛêÈ ëÑÜ,ÒßÀØ é ,,ßÒÜê

16S ú÷ô ã âãêÜÛ Ü. ùÜÝã, ÛÑ â ,ÜÒÜÛfl â ÜÜÀßÛ, äãÞë~ÒÜÜÀßÛ , ÜâêãflÒØ ÇãêÒ, âÞÒëÒê, ~êã ä Û ÒÞÒ^ÛãÜÜãß ÜÞÛÑÒ ÛâäãÞÈÑã,Þâfl ßÞãÝêÛ,ÜÀØ ÇÒÞãÝ EcoS7. øã-,ÛÛßãßë, êã ÑßÒ~ÜÛÒ âä ,ÒÞÛ,ã Û Þfl ÒÑëÞÈêêã,, äãÞë~ÒÜÜÀi ôÛßë ãØ â âãê . [10]. ÷âêãflfl Çãê äãâ,flÒÜ Ü~ÞÈÜãßë êäë ÛÑë~ÒÜÛfl ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß S7 - ÝÞ~Ò,Àß ÇÒÞÝãß âÇã ÝÛ ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ä ãÝ ÛãêÛ~ÒâÝÛi ÛÇãâãß. ðÑßÒ ÒÜÀ ÝÚëÛÒâfl ÝãÜâêÜêÀ Ûââã^Û^ÛÛ Þfl ÝãßäÞÒÝâã, ,ëi ÒÝãßÇÛÜÜêÜÀi ÇÒÞÝã, S7 ÛÑ E. coli Û T. thermophilus â é ,,ßÒÜêãß 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô E. coli. ùÇ ÇÒÞÝ S7 ä ãfl,Þflê ,ÀâãÝë ú÷ô-â,flÑÀ,ë ÝêÛ,ÜãâêÈ, ÜÒ ÜÇÞ,?ëâfl ÜÒÒ. ôÝ ú÷ô, êÝ Û ÇÒÞãÝ fl,Þflêâfl ÝãÜéã ß^ÛãÜÜã ÞÇÛÞÈÜÀßÛ ßÝ ãßãÞÒÝëÞßÛ, äãêãßë Þfl Ýã ÒÝêÜã,,ã ãäÛâÜÛfl Ûi ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl ãâãÇãÒ ,ÜÛßÜÛÒ ê ÒÇëÒêâfl ëÒÞflêÈ Ûi éãÞÛÜ,,ë. üûóù×ð? ?ôûøæúðõæ÷ýÔ øãÞë~ÒÜÛÒ âëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. coli Þfl ÛÇãâãßÜã,,ã ÇÒÞÝ TthS7 Ý êÝã ÇÀÞã ãäÛâÜã ÜÒÒ [15]. ÙÒÜ tthS7 (rpsG) äãÞë~ÞÛ øåú â äÞÑßÛÀ Z14.2 [16], Ýãêã fl âãÒ ÚÛê é ,,ßÒÜê str ãäÒ ãÜ T. thermophilus, ,ÝÞ~fl ,,ÒÜ tthS7. ðâäãÞÈÑã,ÞÛ ä ØßÒ À, âãÒ ÚÛÒ ë~âêãÝ Òâê ÛÝ^ÛÛ BamHI (äã~Ò ÝÜëêã): GCGCGGATCCCCAACGGACGGAGAAGGGCAGAGGTC Û CTTGTGGATCCGGCCCG. ôÞãÜÛ ã,ÜÛÒ ,,ÒÜ tthS7 , äÞÑßÛë pQE32 ä ã,ãÛÞÛ äã ë~âêÝë Òâê ÛÝ^ÛÛ BamHI. úÒÝãßÇÛÜÜêÜë äÞÑßÛë pQS12.212 ê Üâéã ßÛ ã,ÞÛ , ?êßß E. coli M15, âãÒ ÚÛØ pREP4 â ,,ÒÜãß lac- Òä Òââã . ûê ëÝêë ë ,âê,ÝÛ ä ã,Ò flÞÛ âÒÝ,ÒÜÛ ã,ÜÛÒß. ûÝ ÛÜÛÜ,, ÝãÞãÜÛØ Ü âëäÒ -Ýâä ÒââÛ S7 ä ã,ãÛÞÛ âêÜ êÜÀß ÞÒÝê ãéã ÒÑãß äã óßßÞÛ. TthS7 ,ÀÒÞflÞÛ ÛÑ âëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. âoli, ÝÝ ãäÛâÜã , ä ãêãÝãÞi éÛ ßÀ QIAGEN [17] Û ÜÜÒØ äëÇÞÛÝ^ÛÛ [15] â ÜÒÇãÞÈ?ÛßÛ ÛÑßÒÜÒÜÛflßÛ. ý Üâéã ßÛ ã,ÜÜÀØ ?êßß ,À Û,ÞÛ , â ÒÒ LB â ÜêÛÇÛãêÛÝßÛ. øãâÞÒ ãâêÛÚÒÜÛfl äÞêã Ý ÝÞÒêÝß ãÇ,ÞflÞÛ IPTG ã 1ßõ, äãâÞÒ ~Ò,,ã âëâäÒÜÑÛ ÛÜÝëÇÛ ã,ÞÛ ÒÒ 12 ~. ôÞÒêÝÛ âãÇÛ ÞÛ ^ÒÜê Ûéë,,Û ã,ÜÛÒß Û ä ãßÀ,ÞÛ ÇëéÒ ãß Ô (20 ßM ý Ûâ-HCl, pH 7.6, 4 ßM MgAc2, 400 ßM NH4Cl, 0.2 ßM EDTA, 4 ßM ßÒ ÝäêãêÜãÞ). ùâãÝ âê,ã flÞÛ , ÇëéÒ Ò Ô â 6õ ,,ëÜÛÛÜãß Û ãâê,ÞflÞÛ Ü 2 ~ ä Û 0Àû. øãâÞÒ ëÞÒÜÛfl ÒÇ Ûâ âëäÒ ÜêÜê ÜÜãâÛÞÛ Ü Ni-NTA-,, ãÑë (QIAGEN, ÙÒ ßÜÛfl), ä ãßÀ,ÞÛ ÇëéÒ ãß Ô â 20 ßM ÛßÛÑãÞ, TthS7 ÞÛ ã,ÞÛ ÇëéÒ ãß Ô â 1 õ ÛßÛÑãÞãß. ÕÒÞãÝ äÒ Ò,ãÛÞÛ , ÇëéÒ Ô â 6 õ ßã~Ò,ÛÜãØ Û ÞÒÒ , ÇëéÒ Ô [18]. ôãÜ^ÒÜê^Û ÇÒÞÝ ãä ÒÒÞflÞÛ âêÜ êÜÀß ßÒêããß Õ Òéã . ÕÒÞãÝ i ÜÛÞÛ ä Û - 70Àû.
õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001


ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ

3

ûëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. coli Þfl ÛÇãâãßÜã,,ã ÇÒÞÝ EcoS7 ÇÀÞ äãÞë~ÒÜ âÞÒëÛß ãÇ Ñãß. ÙÒÜ ecoS7 (rpsG) äãÞë~ÞÛ øåú â äÞÑßÛÀ pNO3070 [19], Ýãêã fl âãÒ ÚÛê é ,,ßÒÜê str ãäÒ ãÜ E. coli, ,ÝÞ~fl ,,ÒÜ ecoS7. ðâäãÞÈÑã,ÞÛ ä ØßÒ À CAGTGAATTCGTTATCTTTTAGGCGTTC Û CACACATATGCCACGTCGTCGC (äã~Ò ÝÜëêÀ ë~âêÝÛ Þfl Òâê ÛÝêÑ EcoRI Û NdeI, âããê,Òêâê,ÒÜÜã). øãâÞÒ ãÇ ÇãêÝÛ NdeI Û EcoRI é ,,ßÒÜê ÞÛ,,Û ã,ÞÛ , ,ÒÝêã pET28b+ (Novagene), âÝ ÀêÀØ äã êÒß ÚÒ ë~âêÝß Òâê ÛÝ^ÛÛ, äã ÝãÜê ãÞÈ ä ãßãêã é,, ý7. øãÞë~ÒÜÜë ÒÝãßÇÛÜÜêÜë äÞÑßÛë pTR-7e ê Üâéã ßÛ ã,ÞÛ , ?êßß E. coli DH-10B (QIAGEN). ûê ëÝêë ë ,âê,ÝÛ ä ã,ÒflÞÛ âÒÝ,ÒÜÛ ã,ÜÛÒß. ûÝ ÛÜÛÜ,, ÝãÞãÜÛØ Ü âëäÒ -Ýâä ÒââÛ S7 ä ã,ãÛÞÛ âêÜ êÜÀß ÞÒÝê ãéã ÒÑãß äã óßßÞÛ. áÞfl ,ÀÒÞÒÜÛfl ÇÒÞÝ äÞÑßÛë pTR-7e ê Üâéã ßÛ ã,ÞÛ , ?êßß E. coli BL21 gold (DE3) pLysE (Novagene), Ýâä ÒââÛ ëÛØ ú÷ô-äãÞÛßÒ Ñë é,, ý7 äã ÝãÜê ãÞÒß ä ãßãêã lacUV5. ôÞÒêÝÛ ,À Û,ÞÛ , â ÒÒ LB â ÜêÛÇÛãêÛÝßÛ, Ýâä ÒââÛ EcoS7 ÛÜë^Û ã,ÞÛ ãÇ,ÞÒÜÛÒß IPTG ã 1 ßõ. EcoS7 ,ÀÒÞflÞÛ ÛÑ âëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. âoli, ÝÝ ãäÛâÜã , ä ãêãÝãÞi éÛ ßÀ QIAGEN [17]. ôÞÒêÝÛ âãÇÛ ÞÛ ^ÒÜê Ûéë,,Û ã,ÜÛÒß, âëâäÒÜÛ ã,ÞÛ , 50 ßM ý Ûâ-HCl, pH 8.0, 500 ßM NaCl, âãÒ ÚÒß ÞÛÑã^Ûß. øãâÞÒ ÛÜÝëÇ^ÛÛ ãÇ,ÞflÞÛ ,,ÞÛ^Ò ÛÜ ã 10%, ßÒ ÝäêãêÜãÞ ã 5 ßM, PMSF ã 0.5 ßM Û ý ÛêãÜ X-100 ã 1%. øãâÞÒ ãÇÇãêÝÛ ëÞÈê Ñ,ëÝãß êÒÞÈ^ ,ÝÞ~ÒÜÛfl âê,ãflÞÛ , ÇëéÒ Ò â 8õ ßã~Ò,ÛÜãØ, ÜÜãâÛÞÛ Ü NiNTA-,, ãÑë Û äãâÞÒ ä ãßÀ,ÝÛ ÝãÜ^ÒÜê ^Û ßã~Ò,ÛÜÀ äãÜÛÚÞÛ ã ÜëÞfl. ÕÒÞãÝ ÞÛ ã,ÞÛ ,, ÛÒÜêãß ÛßÛÑãÞ 0-0.5 õ , ÇëéÒ Ò 50 ßM ý Ûâ-HCl, pH 7.5, 500 ßM NaCl, 5% ,,ÞÛ^Ò ÛÜ, 1 ßM ßÒ ÝäêãêÜãÞ, 0.5 ßM PMSF, äÒ Ò,ãÛÞÛ , ÇëéÒ 20 ßM HEPES-KOH, pH 7.5, 100 ßM NaCl, 5% ,,ÞÛ^Ò ÛÜ, 0.2 ßM ÛêÛãê ÒÛê, 0.5 ßM PMSF. ôãÜ^ÒÜê ^Û ÇÒÞÝ ãä ÒÒÞflÞÛ âêÜ êÜÀß ßÒêããß Õ Òéã . ÕÒÞãÝ i ÜÛÞÛ ä Û - 70À. øÒ Ò ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛÒß ÇÒÞãÝ äÒ Ò,ãÛÞÛ , ÇëéÒ 20 ßõ ý Ûâ-HCl, pH 7.6, 4 ßõ MgAc2, 400 ßõ NH4Cl, 0.2 ßõ EDTA, 4 ßõ ßÒ ÝäêãêÜãÞ. øÞÑßÛ pFD3LH âãÒ ÚÞ á÷ô ÝãäÛ é ,,ßÒÜê D3LH 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô E. coli äã ÝãÜê ãÞÒß ä ãßãêã é,, ý7 [13]. [32P]-ßÒ~ÒÜÀØ é ,,ßÒÜê D3LH 16S ú÷ô äãÞë~ÞÛ ê ÜâÝ Ûä^ÛÒØ in vitro ú÷ô-äãÞÛßÒ ÑãØ é,, ý7 (MBI, "þÒ ßÒÜêâ", óÛê,) , ä Ûâëêâê,ÛÛ [32P]-UTP, ÝÝ ãäÛâÜã ÜÒÒ [13, 20, 32], ã~ÛÞÛ ÞÒÝê ãéã ÒÑãß , øÔÔÙ , ä Ûâëêâê,ÛÛ 6õ ßã~Ò,ÛÜÀ. øãâÞÒ Ýâê Ý^ÛÛ, ÛÑßÒ ÒÜÛfl ÛãÝêÛ,ÜãâêÛ Û äã,,ÞãÒÜÛfl Ô260 ââ~ÛêÀ,ÞÛ ëÒÞÈÜë ÛãÝêÛ,ÜãâêÈ ú÷ô. ôÝ ä ,ÛÞã, ãÜ âãâê,ÞflÞ 30-50 êÀâ. Ûßä/ßÛÜ i äßãÞÈ. øÒ Ò ÝãßäÞÒÝâããÇõùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001

Ñã,ÜÛÒß âê,ã ú÷ô ä ã,, Ò,ÞÛ ä Û 95Àû, 2 ßÛÜ Û ãiÞÚÞÛ ,ã ÞÈë. ôãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛÒ TthS7 â Eco16S ú÷ô ä ã,ãÛÞÛ , ÇëéÒ Ò 20 ßõ ê Ûâ-Ôâ, ÷ 7.6, 7 ßõ MgAc2, 350 ßõ NH4Cl, 4 ßõ ßÒ ÝäêãêÜãÞ. úâê,ã ÇÒÞÝ TthS7 ä ã,, Ò,ÞÛ 10 ßÛÜ ä Û 65Àû Û ãiÞÚÞÛ ã 0Àû. 2 ÛÞÛ 4 äßãÞfl é ,,ßÒÜê Eco16S ú÷ô Û â~ÒêÜãÒ ÝãÞÛ~Òâê,ã ÇÒÞÝ TthS7 ÛÜÝëÇÛã,ÞÛ ÑÒÞÈÜã 30 ßÛÜ ä Û 42Àû., ÑêÒß äãâÞÒ âßÒ?Û,ÜÛfl , ÝãÜÒ~Üãß ãÇÈÒßÒ 200 ßÝÞ - ÒÒ 30 ßÛÜ Û ãiÞÚÞÛ ã ÝãßÜêÜãØ êÒßäÒ êë À. ôãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛÒ EcoS7 â Eco16S ú÷ô ä ã,ãÛÞÛ , ÇëéÒ Ò 20 ßõ ê Ûâ-Ôâ, ÷ 7.6, 15 ßõ MgAc2, 200 ßõ NH4Cl, 4 ßõ ßÒ ÝäêãêÜãÞ. 2 ÛÞÛ 4 äßãÞfl é ,,ßÒÜê Eco16S ú÷ô Û â~ÒêÜãÒ ÝãÞÛ~Òâê,ã ÇÒÞÝ EcoS7 ÛÜÝëÇÛ ã,ÞÛ ÑÒÞÈÜã ä Û 30 ßÛÜ 37Àû, ÑêÒß äãâÞÒ âßÒ?Û,ÜÛfl , ÝãÜÒ~Üãß ãÇÈÒßÒ 200 ßÝÞ - ÒÒ 30 ßÛÜ Û ãiÞÚÞÛ ã ÝãßÜêÜãØ êÒßäÒ êë À. ðÑßÒ ÒÜÛÒ ÝÚëÛiâfl ÝãÜâêÜê Ûââã^Û^ÛÛ ä ã,ãÛÞÛ äã ãäÛâÜÜãØ ÜÒÒ ßÒêãÛÝÒ éÛÞÈê^ÛÒØ Ü ÜÛê ã^ÒÞÞÞãÑÜÀi ßÒßÇ Üi [20]. úæñüó?ýÔý? ð ùÕûüìáæ÷ðæ áÞfl ÛÑë~ÒÜÛfl ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ,ÑÛßãÒØâê,ÛØ, ãä ÒÒÞflÛi âÇã Ýë ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÇÝêÒ ÛÞÈÜÀi ÛÇãâãß, ÇÀÞ ,ÀÇ Ü ãÛÜ ÛÑ ,ëi ÝÞ~Ò,Ài ÇÒÞÝã, âÇã ÝÛ - ÛÇãâãßÜÀØ ÇÒÞãÝ S7. úÜÒÒ, , Çãêi ÞÇã êã ÛØ Õã,,Üã, [21, 22] Û ûäÛ ÛÜ [23], â äãßãÈ âêëäÒÜ~êãØ Ûââã^Û^ÛÛ ÇÒÞÝã, ÇÀÞã äãÝÑÜã, ~êã ÇÒÞãÝ S7 - êã ãÛÜ ÛÑ ~ÒêÀ Òi ÇÒÞÝã, (S4, S7, S8 Û S15), ÝãêãÀØ ,iãÛê , âãâê, ßÛÜÛßÞÈÜÀi ú÷ø-~âêÛ^, âãi ÜflÛi ãÇë ëäÝã,Ýë Û ÇÞÛÑÝë Ý ÜêÛ,ÜãØ ÝãÜéã ß^Û 16S ú÷ô. ÷ÛÒ iëâãß â âãê . [5] ÇÀÞã äãÝÑÜã, ~êã ãÇ êÜÀØ ä ã^Òââ - âÇã Ý ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÛÇãâãß - ãä ÒÒÞflÒêâfl, , ãâÜã,Üãß, ,ëßfl ÇÒÞÝßÛ - S4 Û S7. ×ÑÛßãÒØâê,Û 16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß S4 äãâ,flÒÜÀ âÛâêÒßêÛ~ÒâÝÛÒ ÇãêÀ á äÒ â âãê . [24, 25], , êã , Òßfl ÝÝ ã ú÷ô-ÇÒÞÝã,ãß ,ÑÛßãÒØâê,ÛÛ Þfl S7 ÞÛ?È ê Û ÇãêÀ1 [10, 13, 19]. ÕÞ,,ã fl äÛãÜÒ âÝÛß Çãêß ÛÑ ÞÇã êãÛØ ûäÛ ÛÜ [27] Û ×ÛêêßÜÜ [28] ÛÇãâãßÀ êÒ ßãéÛÞÈÜÀi ÇÝêÒ ÛØ Thermus thermophilus, ,Üã ÝÝ Û Ûi ÝãßäãÜÒÜêÀ, ã,ãÞÈÜã Üã âêÞÛ ââßê Û,êÈâfl ÝÝ äÒ âäÒÝêÛ,ÜÀØ ãÇÒÝê Þfl âê ëÝêë ÜÀi ÛââÞÒã,ÜÛØ ßÒêããß úûÔ. ô Ü~Þë ÜâêãflÒØ ÇãêÀ ÇÀÞÛ ÛÑ,ÒâêÜÀ ÜÜÀÒ úûÔ Þfl ,ëi êÒ ßãéÛÞÈÜÀi ÇÒÞÝã, S7 - TthS7 [7] Û BstS7 [8]. ÕãÞÒÒ êã,,ã, ÇãêÀ äã â?Ûé ã,ÝÒ âê ëÝêë À Tth30S ßÒêããß úûÔ ,ÒÞÛâÈ ÜâêãÞÈÝã ëâäÒ?Üã [29, 30] Û äãÑ,ãÞflÞÛ ÜÒflêÈâfl Ü âÝããÒ äãfl,ÞÒÜÛÒ âê ëÝêë ÜÀi ßãÒÞÒØ â êãßÜÀß
1

øãâÞÒ êã,,ã, ÝÝ ëÝãäÛâÈ ÇÀÞ äãâÞÜ , äÒ~êÈ, Üß âêÞã ÛÑ,ÒâêÜã ã äëÇÞÛÝ^ÛÛ Õ ÝÛ-ìÛÜ,, â âãê . [26]


4

úââãiÛÜ Û .

H28

H29

H30

H30

H41

H41

H42

H42

H29

H43

H43

H28

úÛâ. 1. û ,ÜÒÜÛÒ äÒ ,Û~ÜÀi âê ëÝêë é ,,ßÒÜêã, D3LH 3'-ÝãÜ^Ò,Ài ãßÒÜã, 16S ú÷ô E. coli (Eco16S ú÷ô) [13] Û T. thermophilus (Tth16S ú÷ô). ÷ëßÒ ^Ûfl ÜëÝÞÒãêÛã, Þfl Eco16S ú÷ô - âêÜ êÜfl, Þfl Tth16S ú÷ô - âã,,ÞâÜã PDB 1FJF Tth30S [1]. ìÛ ÜÀß ? Ûéêãß ,ÀÒÞÒÜÀ ÜÒÛÒÜêÛ~ÜÀÒ ÜëÝÞÒãêÛÀ. á,ëêflÚÒ,ÀÒ ë~âêÝÛ ,ÀÒÞÒÜÀ âÒ Àß ^,Òêãß, ÛâäãÞÈÑã,Ü âêÜ êÜfl ÜëßÒ ^Ûfl (ÝÝ Ü Ûâ. 2).

H41 H30 H28 H29

H41

H43

H42

úÛâ. 2. û ,ÜÒÜÛÒ ,êã Û~ÜÀi âê ëÝêë é ,,ßÒÜêã, D3LH 3'-ÝãÜ^Ò,Ài ãßÒÜã, 16S ú÷ô E. coli (Eco16S ú÷ô) [13] Û T. thermophilus (Tth16S ú÷ô). ÷ëßÒ ^Ûfl ,ëêflÚÒ,Ài ë~âêÝã, - âêÜ êÜfl (ÝÝ Ü Ûâ. 1). ÷ëÝÞÒãêÛÜÀÒ ÑßÒÜÀ Tth16S ú÷ô ëÝÑÜÀ Ü âêÜ êÜãØ âiÒßÒ ,êã Û~ÜãØ âê ëÝêë À Eco16S ú÷ô âê ÒÞÝßÛ. ðÑ-Ñ ÑÜ~ÛêÒÞÈÜãØ Û,Ò ,,ÒÜ^ÛÛ äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÛ ÜëÝÞÒãêÛã, âê ëÝêë ?äÛÞÈÝÛ ÷41 Tth16S ú÷ô ä Û,ÒÒÜ Ü ,âê,ÝÒ ãêÒÞÈÜã.

Ñ Ò?ÒÜÛÒß, ~êã Û ä ãÛÑã?Þã âã,âÒß ÜÒ,Üã [1, 2]. ×âÞÒâê,ÛÒ êã,,ã ,ãÑÜÛÝÞ ÝÞââÛ~ÒâÝfl ÛÞÒßß: âê ëÝêë ÜÀÒ ÜÜÀÒ äãÞë~ÒÜÀ Þfl êÒ ßãéÛÞÈÜÀi ÇÒÞÝã, Û ÛÇãâãß, , êã , Òßfl ÝÝ ä Ý-

êÛ~ÒâÝÛ ,âÒ ÇÛãiÛßÛ~ÒâÝÛÒ, éëÜÝ^ÛãÜÞÈÜÀÒ Û ,,ÒÜÒêÛ~ÒâÝÛÒ ÜÜÀÒ ÇÀÞÛ äãÞë~ÒÜÀ Þfl ÛÇãâãß E. coli. úÒ?ÒÜÛÒ êãØ ÛÞÒßßÀ äëêÒß â ,ÜÛêÒÞÈÜã,,ã ÜÞÛÑ ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ,ÑÛßãÒØâêõùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001


ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ

5

H41

H43

H42

H29 H28 h1

H41

h2 h3 h5

h4 b1

b2 h7

h6

úÛâ. 3. ù êã,,ãÜÞÈÜÀÒ ä ãÒÝ^ÛÛ ê ÒêÛ~ÜãØ âê ëÝêë À ÝãßäÞÒÝâ é ,,ßÒÜê D3LH 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ Tth16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß TthS7, Ýãêã ÀÒ äãÞë~ÒÜÀ ,À~ÞÒÜÒÜÛÒß ÛÑ âê ëÝêë À Tth30S (PDB 1FJF) [1]. þ ,,ßÒÜê ú÷ô ÛÑãÇ ÚÒÜ â,ÒêÞÀßÛ ÞÒÜêßÛ, S7 - ~Ò ÜÀß ^,Òêãß. ùÇãÑÜ~ÒÜÛfl ÞÒßÒÜêã, ,êã Û~ÜãØ âê ëÝêë À Tth16S ú÷ô Û TthS7 âããê,Òêâê,ëê Ûâ. 1, 2, 4,5.

,ÛØ ßãÚÒê ãÝÑêÈâfl ã~ÒÜÈ äÞããê,ã ÜÀß, ÝÝ êã âÞë~ÛÞãâÈ, Üä ÛßÒ , â éÛÞã,,ÒÜÒêÛ~ÒâÝÛß ÜÞÛÑãß ,êã Û~ÜãØ âê ëÝêë À 16S ú÷ô [31]. × ÜâêãflÒÒ , Òßfl ÜÒ âëÒâê,ëÒê ÝãÞÛ~Òâê,ÒÜÜÀi ßÒêãã, ÛÑë~ÒÜÛfl ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl ä ãêflÚÒÜÜÀi ßãÞÒÝëÞ ú÷ô â ÜÒÇãÞÈ?ÛßÛ ÇÒÞÝßÛ. øãêãßë Ü äÒ ,ãß êäÒ ÇãêÀ ÜÒãÇiãÛßã ÇÀÞã ,ÀÇ êÈ é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô, ÒÝ,êÜã ä Òâê,ÞflÛØ ë~âêãÝ â,flÑÀ,ÜÛfl ÇÒÞÝ S7. ùâÜã,À,flâÈ Ü ÜÜÀi iÛßÛ~ÒâÝãØ ßãÛéÛÝ^ÛÛ [11, 12, 32] Û ÒÞÒ^ÛãÜÜã,,ã ÜÞÛÑ [13, 14], ÇÀÞ ,ÀÇ Ü é ,,ßÒÜê 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô2. ø Û êãß ä ÒäãÞ,,ÞãâÈ, ~êã Þfl äãÞë~ÒÜÛfl ÇÑã,Ài ÜÜÀi ,âÒ ÞÒßÒÜêÀ ,êã Û~ÜãØ âê ëÝêë À 16S ú÷ô, éã ßÛ ëÛÒ ë~âêãÝ â,flÑÀ,ÜÛfl S7, ãÞÚÜÀ âãi ÜflêÈâfl. ?êÛß ëâÞã2

,Ûflß äãÞÜãâêÈ ëã,ÞÒê,ã flÞ é ,,ßÒÜê D3LH 16S ú÷ô, äãÞë~ÒÜÜÀØ , ÞÇã êã ÛÛ Õ ÝÛìÛÜ,, [13, 14]. ÔÜÞÛÑ äãfl,Û,?ÒØâfl âê ëÝêë À Tth30S [1] äãÝÑÞ, ~êã ,ÀÇ ÜÜÀØ é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô ÒØâê,ÛêÒÞÈÜã ßãÚÒê ÒÝ,êÜã ä Òâê,ÞflêÈ âê ëÝêë ë ë~âêÝ â,flÑÀ,ÜÛfl S7 ( Ûâ. 1, 2 Û 3). ø Û äÞÜÛ ã,ÜÛÛ ÜÜãØ ÇãêÀ ä Ûã Üã ä ÒäãÞ,,Þ, ~êã âê ëÝêë ÝãßäÞÒÝâ 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ Tth16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß TthS7 (Tth16S ú÷ô - TthS7) , âãâê,Ò Tth30S ÇëÒê äãÞë~ÒÜ äã ÜÜÀß úûÔ. øÒ ,ÀÒ ÚÒ äãäÀêÝÛ â ,ÜÛêÒÞÈÜã,,ã ßãÒÞÛ ã,ÜÛfl âê ëÝêë À ÝãßäÞÒÝâã, Tth16S ú÷ô - TthS7 Û Eco16S ú÷ô - EcoS7 flâÜã ä ãÒßãÜâê Û ã,ÞÛ, ~êã éã ßÞÈÜãÒ ÛâäãÞÈÑã,ÜÛÒ ÇÛãiÛßÛ~ÒâÝÛi ÜÜÀi ÜÒ,ãÑßãÚÜã. × â,flÑÛ â êÛß ÇÀÞã Ò?ÒÜã äãÞë~ÛêÈ Û ä ãâÞÒÛêÈ â,ãØâê, äãâÞÒã,êÒÞÈÜãØ âÒ ÛÛ ÝãßäÞÒÝâã,, , Ýãêã Ài ãÇflÑêÒÞÈÜã ä Ûâëêâê,ã,Þ ÝãßäãÜÒÜê â ÛÑ,ÒâêÜãØ ê ÒêÛ~ÜãØ âê ëÝêë ãØ: Tth16S ú÷ô - TthS73, Eco16S ú÷ô - TthS7, Eco16S ú÷ô - EcoS7. ôÞ3

× äëÇÞÛÝ^ÛÛ ÛâäãÞÈÑã,ÜÀ âÞÒëÛÒ ÜÑ,ÜÛfl é ,,ßÒÜêã, 16S ú÷ô: 3'-ÝãÜ^Ò,Àß ãßÒÜãß ÜÑÀ,Òêâfl é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô â Ýãã ÛÜêßÛ ÜëÝÞÒãêÛã, 925 - 1394 Þfl Eco16S ú÷ô Û ?äÛÞÈÝßÛ 28, 29, 30, 41-43, Ñ ÛâÝÞ~ÒÜÛÒß âãÇâê,ÒÜÜã 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ØãÜ 16S ú÷ô â Ýãã ÛÜêßÛ 1395 -1542, Ýãêã ÀØ ÜÑÀ,Òêâfl 3'-ÝãÜ^Ò,Àß ØãÜãß. üÝã ã~ÒÜÜÀÒ , ÛÜêÀ 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ ÜÑ,ÜÀ ÝÝ ë Õ ÝÛ-ìÛÜ,, [13]. õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001

øãÞë~ÒÜÛÒ ÝãßäÞÒÝâ Tth16S ú÷ô - TthS7 Û ÛÑë~ÒÜÛÒ Ò,,ã â,ãØâê, ââßê Û,Òêâfl ÝÝ êÒiÜÛ~ÒâÝÛØ êä, Ýãêã ÀØ ,ÀäãÞÜflÒêâfl , ÜâêãflÒÒ , Òßfl.


6
-10 10

úââãiÛÜ Û .
20 l1 50 l3 90 60

d 30 l2 70 l4 110 l5 150 l7 160 80 40

h1

h2

h3 100

h3

b1 120

b2 130 l6 170

h4 140

h4

h5

h6

h6

d

úÛâ. 4. û ,ÜÒÜÛÒ äÒ ,Û~ÜÀi âê ëÝêë ÒÝãßÇÛÜÜêÜÀi ÛÇãâãßÜÀi ÇÒÞÝã, S7 E. coli (EcoS7) Û T. thermophilus (TthS7). ÔßÛÜãÝÛâÞãêÀ, ÜÒ ä ÛÜÞÒÚÛÒ ëêÒÜêÛ~ÜÀß ÇÒÞÝß, ,ÀÒÞÒÜÀ âÒ Àß ^,Òêãß Û ÛßÒê ãê Û^êÒÞÈÜë ÜëßÒ ^Û. ÷ÒÛÒÜêÛ~ÜÀÒ 76 ßÛÜãÝÛâÞãê ,ÀÒÞÒÜÀ ÚÛ ÜÀß ? Ûéêãß. úÑßÒêÝ ÞÒßÒÜêã, ,êã Û~ÜãØ âê ëÝêë À TthS7 Ü âã,,ÞâÜã PDB 1FJF Tth30S [1]: d - ÜÒëäã flã~ÒÜÜÀØ ë~âêãÝ, l - äÒêÞfl, h - -âäÛ ÞÈ, b - -êflÚ.

~Ò,Àß , êãØ âÒ ÛÛ fl,ÞflÒêâfl ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~ÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ Eco16S ú÷ô - TthS7. × ÜÜãß âÞë~ÒTthS7 ßãÚÜã ââßê Û,êÈ ÝÝ ä Û ãÜÀØ "ßëêÜê" EcoS7 ( Ûâ. 4, 5). ø ÛßÒÜÒÜÛ ßëê,,ÒÜÒÑ ÇÒÞÝ Þfl ÛÑë~ÒÜÛfl ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ,ÑÛßãÒØâê,ÛØ ,âÒ,, âãäëêâê,ëê ,Ò ä ãÇÞÒßÀ: ä Û ÜÒ,,êÛ,Üãß ééÒÝêÒ ßëê^ÛØ ÇÒÞÝ Ü â,flÑÀ,ÜÛÒ â ú÷ô ê ÒÇëÒêâfl ÑÞÛ~êÈ äãâÞÒâê,Ûfl ,ãÑßãÚÜã,,ã ßÛâ-éãÞÛÜ,, ßëêÜêÜã,,ã ÇÒÞÝ Û äãâÞÒâê,Ûfl âãÇâê,ÒÜÜã ßÛÜãÝÛâÞãêÜÀi ÑßÒÜ , ÑãÜÒ ú÷ôÇÒÞÝã,ã,,ã ÝãÜêÝê. áÞfl ä Û ãÜÀi , Û^ÛØ ÇÒÞÝ äÒ ,fl ä ãÇÞÒß â,ãÛêâfl Ý ßÛÜÛßëßë. üÝÑÜÛÒ Ü ä ÛÜ^ÛäÛÞÈÜë ,ãÑßãÚÜãâêÈ âëÒâê,ã,ÜÛfl ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâ Eco16S ú÷ô - TthS7 in vitro ÇÀÞã äãÞë~ÒÜã ÜßÛ ÜÒÒ [33] Þfl ÒÞÒ^ÛãÜÜã,,ã ä ãÛÑ,ãÜã,,ã é ,,ßÒÜê D3LH 16S ú÷ô D3LH-1-2-3a [13]. ×ãÑßãÚÜãâêÈ ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl âã,,ÞâëÒêâfl Û â ÜÜÛßÛ ÇãêßÛ ÷ãßë À äã ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~ÜãØ âÇã ÝÒ ÛÇãâãß [34]. áÜÜÀÒ in vivo êÝÚÒ äãê,Ò Úê ,ãÑßãÚÜãâêÈ ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl - Çëë~Û Ýâä ÒââÛ ã,ÜÜÀß â äÞÑßÛÀ , ÝÞÒêÝi E. coli, ÇÒÞãÝ TthS7 ,ÝÞ~Òêâfl , iãÑflØâÝÛÒ ÛÇãâãßÀ E. coli ([15], ôãäÀÞã, Û âãê ., ÜÒãäëÇÞÛÝã,ÜÜÀÒ ÜÜÀÒ).

úÛâ. 5. û ,ÜÒÜÛÒ äã,Ò iÜãâêÒØ ê ÒêÛ~ÜÀi âê ëÝêë ÛÇãâãßÜÀi ÇÒÞÝã, S7 E. coli (EcoS7) Û T. thermophilus (TthS7) (PDB 1FJF Tth30S [1]). ?Ò ÜÀß ^,Òêãß ãÇãÑÜ~ÒÜÀ ßÛÜãÝÛâÞãêÀ, ÜÒÛÒÜêÛ~ÜÀÒ ë TthS7 Û EcoS7 ( Ûâ. 3), ÇÒÞÀß ^,Òêãß - ÛÒÜêÛ~ÜÀÒ ßÛÜãÝÛâÞãêÀ. û,Ò ië ,ÜÛÑ äãÝÑÜÀ , êÒÞÈÜÀÒ ä ãÒÝ^ÛÛ S7 ãêÜãâÛêÒÞÈÜã 16S ú÷ô-â,flÑÀ,Ò,,ã ^ÒÜê , Ýãêã ÀØ Þfl ^ÒÜê ÞÈÜãØ ä ãÒÝ^ÛÛ âããê,Òêâê,ëÒê ,Ûë â,Ò ië.

ôãÜâê ëÛ ã,ÜÛÒ âëäÒ -ä ãë^ÒÜêã, E. coli Þfl ÇÒÞÝã, TthS7 Û EcoS7 ø Û ÝãÜâê ëÛ ã,ÜÛÛ âëäÒ -ä ãë^ÒÜêã, ÇÒÞÝ S7 ê ÒÇëÒêâfl ë~ÛêÀ,êÈ ê ëÜãâêÛ ÝÞãÜÛ ã,ÜÛfl Û Ýâä ÒââÛÛ Ò,,ëÞflêã ÜÀi ÇÒÞÝã,, äã,À?ÒÜÛÒ ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ Ýãêã Ài êãÝâÛ~Üã Þfl ÝÞÒêÝÛ. û ,ÜÒÜÛÒ äÒ ,Û~ÜÀi âê ëÝêë ÇÒÞÝã, S7 ÛÑ ÑÞÛ~ÜÀi Ûâêã~ÜÛÝã, ,Àfl,ÛÞã , ÛÇÒÞÈÜãâêÈ N-ÝãÜ^Ò,Ài äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÒØ ÇÒÞÝ [7-9]. øãêãßë Þfl ÝÞãÜÛ ã,ÜÛfl ÇÀÞÛ ÛâäãÞÈÑã,ÜÀ ,ÒÝêã À, ãä ÒÒÞflÛÒ âÛÜêÒÑ ÒÝãßÇÛÜÜêÜÀi
õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001


ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ

7

ÇÒÞÝã, â 6 His Ü N-ÝãÜ^Ò, ~êã ãÇÒâäÒ~Û,Òê ßÝâÛßÞÈÜë ä ãâêãêë Û ééÒÝêÛ,ÜãâêÈ ,ÀÒÞÒÜÛfl S7. øãÞë~ÒÜÛÒ âëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. coli Þfl ÇÒÞÝ TthS7 Ý êÝã ãäÛâÜã ÜÒÒ [15]. ÙÒÜ êÒ ßãéÛÞÈÜã,,ã ÇÒÞÝ tthS7 ÇÀÞ ÝÞãÜÛ ã,Ü , ,ÒÝêã pQE32 äã ÝãÜê ãÞÈ ä ãßãêã é,, ý5 â êÜÒßãß lac-ãäÒ êã ã,. ø Û ÛÜëÝ^ÛÛ IPTG êÝfl ÝãÜâêëÝ^Ûfl Ýâä ÒââÛ ã,Þ ÒÝãßÇÛÜÜêÜÀØ ÇÒÞãÝ, Ýãêã ÀØ ééÒÝêÛ,Üã ,ÀÒÞflÞâfl ééÛÜÜãØ i ãßêã,, éÛÒØ Ü Ni-NTA-,, ãÑÒ. øãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÈ 6 His âê ëÝêë Üã ãê~ëÚÞâÈ ãê ëêÒÜêÛ~ÜãØ äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÛ ÇÒÞÝ ,,ÒÒÜÛÒß ßÒÚë ÜÛßÛ Pro ( Ûâ. 4), ~êãÇÀ Ñ,Òãßã â,ÒâêÛ Ý ßÛÜÛßëßë ,ãÑßãÚÜãÒ ,ÞÛflÜÛÒ ãäãÞÜÛêÒÞÈÜãØ N-ÝãÜ^Ò,ãØ äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÛ Ü ,ÑÛßãÒØâê,ÛÒ â 16S ú÷ô. ûëäÒ -ä ãë^ÒÜê TthS7 Ü ãâÜã,Ò âêÜ êÜÀi ?êßßã, E. coli ãÝÑÞâfl ,,ÒÜÒêÛ~ÒâÝÛ ßÞã âêÇÛÞÈÜÀß, äã-,ÛÛßãßë, ,âÞÒâê,ÛÒ "êÒÝë~ÒâêÛ" ä ãßãêã . ðâäãÞÈÑã,ÜÛÒ ?êßß E. coli M15, âãÒ ÚÒ,,ã äÞÑßÛë pREP4 â ãäãÞÜÛêÒÞÈÜãØ ÝãäÛÒØ ,,ÒÜ lac- Òä Òââã , ëâê ÜÛÞã êë ä ãÇÞÒßë. áÞfl ÝãÜâê ëÛ ã,ÜÛfl âëäÒ -ä ãë^ÒÜê E. coli Þfl ÇÒÞÝ EcoS7, äã,À?ÒÜÜfl Ýâä ÒââÛfl Ýãêã ã,,ã ãÞÚÜ ÇÀêÈ ä Ûã Üã ÇãÞÒÒ êãÝâÛ~ÜãØ, ~Òß TthS7, ÛâäãÞÈÑã,Ü âÛâêÒß ?êëÛ [35]. ?êßßÀ E. coli × Û ô âãÒ Úê , , ÛÜê ÇÒÞÝ S7 - âããê,Òêâê,ÒÜÜã, Ýã ãêÝÛØ Û ÞÛÜÜÀØ, Ýãêã ÀØ ÛßÒÒê ãäãÞÜÛêÒÞÈÜë äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÈ ÛÑ 24 ßÛÜãÝÛâÞãê Ü û-ÝãÜ^Ò [36]. áÞÛÜÜÀØ , ÛÜê ,,ÒÜ ÇÒÞÝ, âãÒ ÚÒ,,ã ãÇ ä Û ãÜÀi êÒ ßÛÜÛ ëÛi ê ÛäÞÒê, ÇÀÞ ÝÞãÜÛ ã,Ü , ,ÒÝêã pET28b+, ãÇÒâäÒ~Û,ÛØ âÛÜêÒÑ ÒÝãßÇÛÜÜêÜã,,ã ÇÒÞÝ â 6His Ü N-ÝãÜ^Ò, Ýãêã ÀÒ ãêÒÞÒÜÀ ãê ëêÒÜêÛ~ÜãØ äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÛ S7 âëÇâê êÜÀß ë~âêÝãß Þfl ê ãßÇÛÜ. ôÝ Û , âÞë~Ò Ýâä ÒââÛÛ TthS7 , ÚÒ , ãêâëêâê,ÛÛ ÛÜëÝ^ÛÛ âêÜ êÜÀØ ?êßß E. coli BL21(DE3) ÛßÒÞ ÜÛÑÝë âÝã ãâêÈ ãâê, ,ÛÛßã ÛÑ-Ñ "äãêÒÝÜÛfl" ä ãßãêã . ðâäãÞÈÑã,ÜÛÒ ?êßß E. coli BL21 gold (DE3) pLysE ëâê ÜÛÞã êë ä ãÇÞÒßë. ×ÀÒÞÒÜÛÒ ÇÒÞÝã, TthS7 Û EcoS7 ðâäãÞÈÑã,ÜÛÒ ÝÞãÜÛ ã,ÜÜÀi ÇÒÞÝã, S7 Ü~ÞãâÈ ãêÜãâÛêÒÞÈÜã ÜÒ,Üã [7, 8, 15, 37]. ôÞãÜÛã,ÜÛÒ äãÑ,ãÞflÒê ,,ãÛêÈ äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÈ 6 His Ü ãÛÜ ÛÑ ÝãÜ^ã, ÇÒÞÝ Û ÛâäãÞÈÑã,êÈ ééÛÜÜë i ãßêã,, éÛ Þfl ééÒÝêÛ,Üã,,ã ,ÀÒÞÒÜÛfl ÇÒÞÝ , ãÜë âêÛ. áÞfl ÇÒÞÝ S7 êãê ä ÛÒß ßãÚÜã ÛâäãÞÈÑã,êÈ ÇÞ,,ã fl ,ãÞ^ÛãÜÜãØ , ÛÇÒÞÈÜãâêÛ N-ÝãÜ^Ò,Ài äãâÞÒã,êÒÞÈÜãâêÒØ ÇÒÞÝ [7-9]. × ÜÜãß ÛââÞÒã,ÜÛÛ ä Û ãê ÇãêÝÒ ßÒêãã, ,ÀÒÞÒÜÛfl ÇÒÞÝ S7 ãâãÇãÒ ,ÜÛßÜÛÒ ëÒÞflÞãâÈ ÝãÜê ãÞ Ñ Ò,,ã ú÷ôâ,flÑÀ,ÒØ ÝêÛ,ÜãâêÈ. ø Û ,ÀÒÞÒÜÛÛ TthS7 ÛÑ ÝÞÒêãÝ E. coli iã ã?ÛØ ,Àiã ÇÒÞÝ ê ÒÇã,Þ ÞÛÑÛâ ÝÞÒêãÝ , ä Ûõùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001

ôÚëÛÒâfl ÝãÜâêÜêÀ Ûââã^Û^ÛÛ (Üõ) Þfl ÑÞÛ~ÜÀi ÝãßäÞÒÝâã, ÛÇãâãßÜã,,ã ÇÒÞÝ S7 â é ,,ßÒÜêßÛ 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô* ôãßäÞÒÝâ BstS7-Bst16S ú÷ô EcoS7-Eco16S ú÷ô EcoS7-Eco16S ú÷ô TthS7-Eco16S ú÷ô ôK 480 630 Á 80 6.5 Á 1.9 35.8 Á 9.3 Mg2+/K+, ßM 20/350 20/350 15/200** 7/350** ûâÀÞÝ [10] [13] ÜÜfl Çãê ÜÜfl Çãê

* × êÇÞÛ^ë ÜÒ ,ÝÞ~ÒÜÀ ÜÜÀÒ ÇãêÀ [26]. ** × ÜâêãflÒØ ÇãêÒ ÛâäãÞÈÑã,Ü NH4Cl ,ßÒâêã KCl.

âëêâê,ÛÛ 6õ iÞã Ûâêã,,ã ,,ëÜÛÛÜ, , â,flÑÛ â ~Òß Þfl ÒÜêë ^ÛÛ TthS7 ÛâäãÞÈÑã,ÞÛ ä ãßÒÚëêã~ÜÀØ äÒ Ò,ã ÇÒÞÝ , âê,ã 6õ ßã~Ò,ÛÜÀ â äãâÞÒëÛß äÒ Ò,ããß , âêÜ êÜÀØ ÇëéÒ Þfl i ÜÒÜÛfl [18]. ø Û Ýâä ÒââÛÛ ÇÒÞÝ EcoS7 , ÝÞÒêÝi E. coli ãÇ Ñëêâfl êÒÞÈ^ ,ÝÞ~ÒÜÛfl, äãêãßë Þfl Ûi âê,ã ÒÜÛfl ÛâäãÞÈÑã,ÞÛ 8õ ßã~Ò,ÛÜë. áÞfl ééÛÜÜãØ i ãßêã,, éÛÛ Ü Ni-NTA-,, ãÑÒ ÇÒÞãÝ âã ÇÛ ã,ÞÛ Ü ÝãÞãÜÝë, ÑêÒß äÞ,Üã äãÜÛÚÞÛ ÝãÜ^ÒÜê ^Û ßã~Ò,ÛÜÀ ã ÜëÞÒ,ãØ. øãâÞÒ Þ^ÛÛ ÇÒÞÝ ÛßÛÑãÞãß Ò,,ã äÒ Ò,ãÛÞÛ , âêÜ êÜÀØ ÇëéÒ Þfl i ÜÒÜÛfl. ðÑë~ÒÜÛÒ ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl ÇÒÞÝã, TthS7 Û EcoS7 â Eco16S ú÷ô ÙãßãÞã,,Û~ÜãÒ ,ÑÛßãÒØâê,ÛÒ ÛÜÛ,ÛëÞÈÜã,,ã ÇÒÞÝ S7 â 16S ú÷ô ãäÛâÜã Þfl ^ÒÞãØ 16S ú÷ô E. coli [11, 12], Þfl 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ â 3'-ÝãÜ^Ò,Àß ØãÜãß Bst16S ú÷ô2 â BstS7 [10], 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ 16S ú÷ô E. coli Û Ò,,ã ÒÞÒ^ÛãÜÜÀi , ÛÜêã, [13, 14] (êÇÞÛ^). ùÜÝã ä flßãÒ â ,ÜÒÜÛÒ êÛi ÜÜÀi Ñê ëÜÒÜã, äãâÝãÞÈÝë ãÜÛ ÇÀÞÛ äãÞë~ÒÜÀ ÜÒ êãÞÈÝã Þfl ÑÞÛ~ÜÀi é ,,ßÒÜêã, 16S ú÷ô, Üã Û , ÑÞÛ~ÜÀi ëâÞã,Ûfli. øãâÝãÞÈÝë ÇÛÜ ÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ ãÇ ÑëÒêâfl ä Û ,ÑÛßãÒØâê,ÛÛ ,ëi ÝãÜéã ß^ÛãÜÜã ÞÇÛÞÈÜÀi ßÝ ãßãÞÒÝëÞ - ú÷ô Û ÇÒÞÝ - ëÜÛéÛÝ^ÛÛ Ûi ÝãÜéã ß^ÛÛ ÜÒãÇiãÛßã ëÒÞflêÈ ãâãÇãÒ ,ÜÛßÜÛÒ. óÇãØ ä Òä ê ú÷ô ä ÝêÛ~ÒâÝÛ ,âÒ,, ä Òâê,ÞflÒê âãÇãØ ÜÇã ÑÞÛ~ÜÀi ÝãÜéã ßÒ ã,, ãäÛâÀ,ÒßÀi, Üä ÛßÒ , , êÒ ßÛÜi "ÝãÜéã ß^ÛãÜÜã,,ã ÞÜ?éê" ú÷ô [38]. ×ÛÛßã, äãêãßë ÛÑãêÒ ßÀ â,flÑÀ,ÜÛfl Þfl ú÷ôÇÒÞÝã,Ài ÝãßäÞÒÝâã, ÜÛÝã,, ÜÒ ãâêÛ,,ê äÞêã,Ài ÑÜ~ÒÜÛØ , 100% - ÝâäÒ ÛßÒÜêÞÈÜÀØ éÝê, Ýãêã ÀØ ÜÒãÜãÝ êÜã, Üã ÇÒÑ ãÇflâÜÒÜÛØ, ÝãÜâêêÛ ã,Þâfl ßÜã,,ÛßÛ, Üä ÛßÒ [10, 13, 24]. ôãÜéã ß^ÛãÜÜfl ,,ÒêÒ ã,,ÒÜÜãâêÈ ßãÚÒê ÇÀêÈ ãÇëâÞã,ÞÒÜ ÜÒ êãÞÈÝã ä ã^Òë ãØ ,ÀÒÞÒÜÛfl


8 PHK 0.8 0.6 0.4 0.2
b

úââãiÛÜ Û . [RNP] / [P] 0.45 0.40 0.35 0.30 0.25 0.20 0.15 0.10 0 5 10 15 [Mg 2+], ßõ 20 25 0.05 0 1 2 3 456 [RNP], Üõ 7 8 9 10

úÛâ. 6. ñ,ÛâÛßãâêÈ ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl ãê ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ ÛãÜã, Mg2+ Þfl ,ëi êÛäã, ÝãßäÞÒÝâã, EcoS7 - Eco16S ú÷ô ( ) Û TthS7 - Eco16S ú÷ô ( ). ôãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛÒ Þfl ãÇãÛi êÛäã, ÝãßäÞÒÝâã, ä ã,ãÛÞãâÈ ä Û 350 ßõ NH4Cl. RNAb - ãÞfl â,flÑÜÜãØ , ÝãßäÞÒÝâÒ ú÷ô.

úÛâ. 7. áÛ,, ßßÀ ûÝê~ Þfl ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl TthS7 - Eco16S ú÷ô ä Û ä Ò, ÛêÒÞÈÜãß ä ã,, Ò,Ò ÇÒÞÝ TthS7 ä Û 37 ( ) ÛÞÛ 65Àû ( ). ðâiãÜfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl Eco16S ú÷ô - 10 Üõ. [RNP] Û [P] - ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ ÝãßäÞÒÝâ Û ÇÒÞÝ (Üõ), âããê,Òêâê,ÒÜÜã.

ä Òä ê ú÷ô, Üã Û âßãØ ä Û ããØ âê ëÝêë À ú÷ô. × â,flÑÛ â êÛß , ÜÜãØ ÇãêÒ ä Òä ê é ,,ßÒÜê ú÷ô ÒÜêë Û ã,ÞÛ ä Û 90Àû â äãâÞÒëÛß ÒÑÝÛß ãiÞÚÒÜÛÒß ,ã ÞÈë. ûäãâãÇ ã^ÒÜÝÛ ä ßÒê ã, ú÷ô-ÇÒÞÝã,ã,,ã ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl êÝÚÒ äãÞÒÚÛê ëÜÛéÛÝ^ÛÛ. ôÝ ä ,ÛÞã, Þfl ãä ÒÒÞÒÜÛfl ÝÚëÛiâfl ÝãÜâêÜê â,flÑÀ,ÜÛfl âê ãflêâfl ÛÑãêÒ ßÀ â,flÑÀ,ÜÛfl ÇÒÞÝ â ú÷ô Ü ãâÜã,ÜÛÛ ÜÜÀi, äãÞë~ÒÜÜÀi ÞÛÇã â,flÑÀ,ÜÛÒß ÝãßäÞÒÝâ Ü ÜÛê ã^ÒÞÞÞãÑÜÀi ßÒßÇ Üi, ÞÛÇã â äãßãÈ ÞÒÝê ãéã ÒÑ ÝãßäÞÒÝâ , øÔÔÙ (ßÒêã "â,Û,, äã,ÛÚÜãâêÛ"). ôÚëflâfl ÝãÜâêÜê ââã^Û^ÛÛ ÝãßäÞÒÝâ ââ~ÛêÀ,Òêâfl ÝÝ ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÇÒÞÝ ä Û äãÞã,ÛÜÜãß ÑÜ~ÒÜÛÛ äÞêã ÛÑãêÒ ßÀ ä Û ëâÞã,ÛÛ, ~êã ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÇÒÞÝ ßÜã,,ã ÇãÞÈ?Ò ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ êÛê ëÒßãØ ú÷ô. áÞfl êã,,ã , ÝâäÒ ÛßÒÜêi ãÇÀ~Üã ÛâäãÞÈÑëê âÞÒã,ÀÒ (Û, ÝÝ ä ,ÛÞã, ÜÒ ãä ÒÒÞflÒßÀÒ) ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ ,ÀâãÝã ßÒ~ÒÜãØ [32P]-ú÷ô Û ã~ÒÜÈ ÇãÞÈ?ÛÒ ßãÞÈÜÀÒ ÛÑÇÀêÝÛ ÇÒÞÝ. × ÜâêãflÒØ ÇãêÒ Þfl ÛÑßÒ ÒÜÛfl ÝÚëÛiâfl ÝãÜâêÜê Ûââã^Û^ÛÛ ÝãßäÞÒÝâã, ,ÀÇ Ü ßÒêã â,flÑÀ,ÜÛfl ÝãßäÞÒÝâã, Ü ÜÛê ã^ÒÞÞÞãÑÜÀi ßÒßÇ Üi. ô ãßÒ êã,,ã, âêÜ êÜÀÒ ÛÑãêÒ ßÀ â,flÑÀ,ÜÛfl ÇÀÞÛ äã,Ò ,,ÜëêÀ ÞÈÜÒØ?Òßë ÜÞÛÑë â äãßãÈ ä ÒãÇ Ñã,ÜÛØ ûÝê~ [39]. ÙÒêÒ ãÞã,,Û~ÜãÒ ,ÑÛßãÒØâê,ÛÒ é ,,ßÒÜê 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ Eco16S ú÷ô c êÒ ßãéÛÞÈÜÀß ÇÒÞÝãß TthS7 ú÷ô-ÇÒÞÝã,ÀÒ ÝãßäÞÒÝâÀ â êÒ ßãéÛÞÈÜÀßÛ ÇÒÞÝßÛ ä Òâê,Þflê ÇãÞÈ?ãØ ÛÜêÒ Òâ, äã-

âÝãÞÈÝë fl,Þflêâfl ÜÛÇãÞÒÒ ,Ò ãflêÜÀßÛ ÝÜÛêßÛ Þfl ä ã,ÒÒÜÛfl âê ëÝêë Üã,,ã ÜÞÛÑ éÛÑÛ~ÒâÝÛßÛ ßÒêãßÛ - úûÔ Û ?õú. × ÛââÞÒã,ÜÛÛfli ,ÑÛßãÒØâê,ÛØ 16S ú÷ô â ÇÒÞÝßÛ ê Û^ÛãÜÜã ÛâäãÞÈÑëêâfl âêÜ êÜÀÒ ëâÞã,Ûfl ÒÝãÜâê ëÝ^ÛÛ ßÞãØ âëÇ~âêÛ^À ÛÇãâãß - 20 ßõ Mg2+, 350 ßM K+ (êÇÞ. 1) [10, 13]. ùÜÝã Þfl ÝÚã,,ã êÛä ÝãßäÞÒÝâã, ãäêÛßÞÈÜÀÒ ëâÞã,Ûfl ßã,,ëê ÇÀêÈ ÛÜÛ,ÛëÞÈÜÀßÛ. øãêãßë, ä ÒÚÒ ,âÒ,,ã, ÇÀÞ ãä ÒÒÞÒÜ ãäêÛßÞÈÜfl Þfl ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÛãÜã, ß,,ÜÛfl, äãâÝãÞÈÝë êã ã~ÒÜÈ ,ÚÜÀØ ä ßÒê Þfl éã ßÛ ã,ÜÛfl âê ëÝêë À ú÷ô. ùÝÑÞãâÈ, ~êã ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~ÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ ßãÚÒê ãÇ Ñã,êÈâfl ä Û ÜÛÑÝÛi ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfli ÛãÜã, ß,,ÜÛfl - 1 ßõ, ãäêÛßëß ãâêÛ,,Òêâfl ä Û 5 ßõ ( Ûâ. 6). á ë,,ãØ ,ÚÜÀØ âäÒÝê - êã êÒßäÒ êë Üfl ÒÜêë ^Ûfl ÇÒÞÝ TthS7. ø ÒäãÞ,,Òßfl ãäêÛßÞÈÜfl êÒßäÒ êë ÝãÜéã ß^ÛãÜÜÀi äÒ Òiãã, êÒ ßãéÛÞÈÜã,,ã ÇÒÞÝ ä Ûã Üã ãÞÚÜ ÇÀêÈ ,À?Ò, ~Òß âêÜ êÜã ÛâäãÞÈÑëÒßfl êÒßäÒ êë 37Àû. ÕÒÞãÝ TthS7 ä Ò, ÛêÒÞÈÜã ä ã,, Ò,ÞÛ ä Û ê Òi êÒßäÒ êë i - 37, 42 Û 65Àû, ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛÒ ä ã,ãÛÞÛ ä Û 37 ÛÞÛ 42Àû. æâÞÛ ÇÒÞãÝ TthS7 ä Ò, ÛêÒÞÈÜã ä ã,, Òê ä Û 37Àû (ÛÞÛ 42) ÝÚëflâfl ÝãÜâêÜê Ûââã^Û^ÛÛ ÇÀÞ , ÜÒâÝãÞÈÝã Ñ ÇãÞÈ?Ò, ~Òß , âÞë~Ò, ÒâÞÛ ÇÒÞãÝ ä Ò, ÛêÒÞÈÜã ä ã,, Òê ä Û 65Àû ( Ûâ. 7). øã-,ÛÛßãßë, ,ÀÒÞÒÜÜÀØ ÜÜÀß ßÒêããß ÇÒÞãÝ TthS7 ä ÒêÒ äÒ,Òê ÝãÜéã ß^ÛãÜÜÀØ äÒ Òiã ä Û êÒßäÒ êë Ò ßÒÚë 42 Û 65Àû, ~êã âëÒâê,ÒÜÜã ëÞë~?Òê Ò,,ã ú÷ô-â,flÑÀ,ÛÒ â,ãØâê,. ùêßÒêÛß ÒÒ ãÜã ,ÚÜãÒ âÞÒâê,ÛÒ: ÛâäãÞÈÑëÒßÀØ ßÒêã ÛÑë~ÒÜÛfl ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl ãÝõùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001


ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ

9

ÑÞâfl ãâêêã~Üã ~ë,âê,ÛêÒÞÈÜÀß Ý ÝãÜéã ß^ÛãÜÜÀß ÛÑßÒÜÒÜÛflß ÇÒÞÝ Û, ,ÛÛßã, ÒÝ,êÜã ãäÛâÀ,Òê âß ä ã^Òââ ÝãßäÞÒÝâããÇ Ñã,ÜÛfl. ùä ÒÒÞÒÜÛÒ ÝÚëÒØâfl ÝãÜâêÜêÀ Ûââã^Û^ÛÛ ÝãßäÞÒÝâ ÇÀÞã ä ã,ÒÒÜã ä Û ÛâiãÜãØ ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô 20 Üõ ( Ûâ. 8). ÙÒêÒ ãÞã,,Û~ÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ â êÒ ßãéÛÞÈÜÀß ÇÒÞÝãß TthS7 ãÝÑÞâfl ÇãÞÒÒ âêÇÛÞÈÜÀß, ~Òß ãäÛâÜÜÀØ ÜÒÒ ,,ãßãÞã,,Û~ÜÀØ ÝãßäÞÒÝâ Þfl êÒ ßãéÛÞÈÜã,,ã ÇÒÞÝ BstS7 (êÇÞÛ^). ÙãßãÞã,,Û~ÜãÒ ,ÑÛßãÒØâê,ÛÒ é ,,ßÒÜê 3'-ÝãÜ^Ò,ã,,ã ãßÒÜ Eco16S ú÷ô c ÇÒÞÝãß EcoS7 ø Û ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ NH4Cl 350 ßõ (ä Û ãäêÛßëßÒ 200 ßõ) Þfl ãÇ Ñã,ÜÛfl ,,ãßãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâ ê ÒÇëÒêâfl ,,ã Ñã ÇãÞÒÒ ,ÀâãÝfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÛãÜã, ß,,ÜÛfl - ÝÝ ßÛÜÛßëß 15 ßõ, ä ãêÛ, 5 ßõ Þfl ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâ ä Û êãØ ÚÒ ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ NH4Cl ( Ûâ. 6). õãÚÜã ä ÒäãÞãÚÛêÈ, ~êã êÝfl ,ÀâãÝfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÛãÜã, ß,,ÜÛfl ÜÒãÇiãÛß Þfl âêÇÛÞÛÑ^ÛÛ ÝãÜéã ß^ÛÛ iãêfl ÇÀ ãÜãØ ÛÑ ,ÑÛßãÒØâê,ëÛi ßÝ ãßãÞÒÝëÞ. øã-,ÛÛßãßë, ,âÞÒâê,ÛÒ ÇãÞÈ?ÒØ âêÇÛÞÈÜãâêÛ êÒ ßãéÛÞÈÜÀØ ÇÒÞãÝ ßãÚÒê ,ÑÛßãÒØâê,ã,êÈ â é ,,ßÒÜêãß 16S ú÷ô ä Û ÜÛÑÝÛi ÑÜ~ÒÜÛfli ÛãÜã, ß,,ÜÛfl. × â,ã ã~Ò ÒÈ, ÛÑ-Ñ ÇãÞÈ?ÒØ ÝãÜéã ß^ÛãÜÜãØ ÞÇÛÞÈÜãâêÛ ßÒÑãéÛÞÈÜÀØ ÇÒÞãÝ EcoS7 ê ÒÇëÒê ÇãÞÈ?ÒØ âêÇÛÞÛÑ^ÛÛ âê ëÝêë À ú÷ô ÛãÜßÛ ß,,ÜÛfl. ðÑ êã,,ã âÞÒëÒê, ~êã ,ÀâãÝfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÛãÜã, ß,,ÜÛfl, äã-,ÛÛßãßë, ÜÒãÇiãÛß Þfl éÛÝâ^ÛÛ ÝãßäÒêÒÜêÜãØ Þfl ,ÑÛßãÒØâê,Ûfl â ÇÒÞÝãß âê ëÝêëÀ é ,,ßÒÜê 16S ú÷ô. × â,flÑÛ â êÛß ÛÜêÒ ÒâÜã ãêßÒêÛêÈ, ~êã äã ÜÜÀß úûÔ Tth30S âê ëÝêë ë ë~âêÝ â,flÑÀ,ÜÛfl 16S ú÷ô â ÇÒÞÝãß S7 , ßÞãØ âëÇ~âêÛ^Ò ÛÇãâãß ßã,,ëê éã ßÛã,êÈ ~ÒêÀ Ò ,ëêflÚÒ,Ài ë~âêÝ, äÞãêÜã ëäÝã,ÜÜÀÒ äã êÛäë "ÇãÝ-ã-ÇãÝ" ( Ûâ. 3). × ãäêÛßÞÈÜÀi ëâÞã,Ûfli ÝÚëflâfl ÝãÜâêÜê Ûââã^Û^ÛÛ ,,ãßãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâ EcoS7Eco16S ú÷ô ãÝÑÞâÈ , 6 Ñ ßÒÜÈ?Ò, ~Òß Þfl ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâ TthS7 - Eco16S ú÷ô. ø ãÒ ,âÒ,,ã êãê ééÒÝê ßãÚÜã ãÇflâÜÛêÈ ÑÞÛ~ÛflßÛ âê ëÝêë À ÇÒÞÝã, EcoS7 Û TthS7 , ÑãÜÒ 16S ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ÝãÜêÝêã, ( Ûâ. 3, 4). áÒêÞÈÜÀØ â ,ÜÛêÒÞÈÜÀØ âê ëÝêë ÜÀØ ÜÞÛÑ äãêÒÜ^ÛÞÈÜãØ ÑãÜÀ ú÷ô-ÇÒÞÝã,Ài ÝãÜêÝêã, Þfl ,,ãßãÞã,,Û~Üã,,ã Û ,,ÒêÒ ãÞã,,Û~Üã,,ã ÝãßäÞÒÝâã, äãÑ,ãÞÛê ãÇflâÜÛêÈ êã ÑÞÛ~ÛÒ , âê ëÝêë ÜÀi êÒ ßÛÜi (, ÜâêãflÒÒ , Òßfl êÝfl Çãê ä ã,ãÛêâfl). ùÜÝã âëÒâê,ÒÜÜÀÒ ÑÞÛ~Ûfl , 16S ú÷ôâ,flÑÀ,ÒØ ÝêÛ,ÜãâêÛ ÑÞÛ~ÜÀi ä Òä êã, ÇÒÞÝ S7 (ÇãÞÒÒ ~Òß Ü , äã flÝ! ýÇÞ. 1) ,À,Û,,ê Ü äÒ ,ÀØ äÞÜ Ñ ÇãêÝë ßÒêãã, ãäÒÒÞÒÜÛfl ëÒÞÈÜãØ ú÷ô-â,flÑÀ,ÒØ ÝêÛ,ÜãâêÛ ÇÒÞÝ - i ÝêÒ ÛâêÛÝÛ, Ýãêã fl äãÑ,ãÞÛê
õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001

0.8 a 0.6 PHK
b

0.4 0.2

0 0.8 Ç 0.6 PHK
b

100

200

300

400

0.4 0.2

0 1.0 0.8 [RNP] / [P] 0.6 0.4 0.2

100 200 300 400 500 600 700 [P0], Üõ

,

0

2

4

6

8 10 12 14 16 18 20 [RNP], Üõ

úÛâ. 8. ðÑãêÒ ßÀ â,flÑÀ,ÜÛfl ( Û Ç) Û Û,, ßßÀ ûÝê~ (,) Þfl EcoS7 - Eco16S ú÷ô ( ) Û TthS7 - Eco16S ú÷ô ( ). ðâiãÜfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl Eco16S ú÷ô - 20 Üõ. [P0] - ÛâiãÜfl ÝãÜ^ÒÜê ^Ûfl ÇÒÞÝ, RNAb - ãÞfl â,flÑÜÜãØ , ÝãßäÞÒÝâÒ ú÷ô. [RNP] Û [P] - ÝãÜ^ÒÜê ^ÛÛ ÝãßäÞÒÝâ Û ÇÒÞÝ (Üõ), âããê,Òêâê,ÒÜÜã.

â ,ÜÛ,êÈ ÑÞÛ~ÜÀÒ ä Òä êÀ ÇÒÞÝ, , êãß ~ÛâÞÒ ,ÀÒÞÒÜÜÀÒ , ÑÜÀi ÞÇã êã Ûfli. ×âÒ âÝÑÜÜãÒ , äãÞÜãØ ßÒ Ò ãêÜãâÛêâfl Û Ý ÛÜêÒ ä Òê^ÛÛ ÜÜÀi äã ßëê,,ÒÜÒÑë ÞÇÀi ú÷ô-â,flÑÀ,Ûi ÇÒÞÝã,.


10

úââãiÛÜ Û . 17. Henco K. The QIAexpressionist: The high level expression & protein purification system. Hamburg: QIAGEN Press, 1992. 18. Nierhaus K.H. // Reconstitution of ribosomes. Ribosomes and proteins synthesis. A Practical Approach. / Ed. G. Spedding. Oxford: IRL Press, 1989. P. 161-181. 19. Saito K., Nomura M. // J. Mol. Biol. 1994. V. 235. P. 125-139. 20. Spiridonova V.A., Rozdestvensky T.S., Kopylov A.M. // FEBS Lett. 1999. V. 460. P. 353-356. 21. ôãäÀÞã, Ô.õ., ýÒêÒ ÛÜ ÷.ó., øãêäã, Ô.ø., ×âÛÞÒÜÝã û.ô., Õã,,Üã, Ô.Ô. // ÕÛãã ,,. iÛßÛfl. 1976. T. 12. C. 1642-1651. 22. Bogdanov A.A., Kopylov A.M., Shatsky I.N. // Subcell. Biochem. 1980. V. 7. P. 81-116. 23. Vasiliev V.D., Koteliansky V.E., Rezapkin G.V. // FEBS Lett. 1977. V. 79. P. 170-174. 24. Draper D.E., Deckman I.C., Vartikar J.V. // Methods Enzymol. 1988. V. 164. P. 203-220. 25. Vartikar J.V., Draper D.E. // J. Mol. Biol. 1989. V. 209. P. 221-234. 26. Robert F., Gagnon M., Sans D., Michnick S., Brakier- Gingras L. // RNA. 2000. V. 6. P. 1649-1659. 27. ô äã, æ.Ô., ûÒ Ý ð.÷., ý iã,âÝÛØ ?.û., ù Þã, æ.×. // áãÝÞ. Ô÷ ûûûú. 1986. ý. 289. û. 1263-1266. 28. Glotz C., Mussig J., Gewitz I.S., Makowski I., Arad T., Yonath A., Wittmann H.G. // Biochem. Int. 1987. V. 15. P. 953-960. 29. Clemons W.M., May J.L.C., Wimberly B.T., McCutcheon J.P., Capel M.S., Ramakrischnan V. // Nature. 1999. V. 400. P. 833-840. 30. Tocilj A., Schlunzen F., Janell D., Gluhmann M.,Hausen H. A. S., Harms J., Bashan A., Bartels H., Agmon I., Franceschi F., Yonath A. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 1999. V. 96. P. 14252-14257. 31. Woese C.R., Magrum L.J., Gupta R., Siegel R.B., Stahl D.A., Kop J., Crawford N., Brosius J., Gutell R., Hogan J.J., Noller H.F. // Nucleic Acids Res. 1980. V. 8. P. 2275-93. 32. Urlaub H., Thiede B., Muller E.-C., Brimacombe R., Wittmann-Liebold B. // J Biol Chem. 1997. V. 272. P. 14547-14555. 33. Spiridonova V.A., Golovin A.V., Drygin D.Yu., Kopylov A.M // Biochem. Mol. Biol. Internat. 1998. V. 44. P. 1141-1146. 34. Higo K., Held W., Kahan L., Nomura M. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 1973. V. 70. P. 944-948. 35. Studier F.W., Rosenberg A.H., Dunn J.J., Dubendorff J.W. // Methods Enzymol. 1990. V. 185. P. 60-89. 36. Reinbolt J., Tritsch D., Wittmann-Liebold B. // Biochimie. 1979. V. 61. P. 501-522. 37. Culver G.M., Noller H.F. // RNA. 1999. V. 5. P. 832-843. 38. Chen S.-J., Dill K.A. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2000. V. 97. P.646-651. 39. × éãÞãßÒÒ, C.á., Ùë Ò,Û~ ô.Ù. // ÕÛãÝÛÜÒêÛÝ: ø ÝêÛ~ÒâÝÛØ Ýë â. õ.:þÔðú-øúæûû, 1999.
õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001

Ô,êã À ,À Úê ÛâÝ ÒÜÜ ÇÞ,,ã ÜãâêÈ ÷.ð. õê,ÛÒÜÝã Ñ ä Òãâê,ÞÒÜÜë äÞÑßÛë Z14.2, õ. ÷ãßë Ò - Ñ äÞÑßÛë pNO3070, ó. Õ ÝÛ-ìÛÜ,, - Ñ äÞÑßÛë pFD3LH, û.Ô. ûäÛ ÛÜë Û ×.÷. ý?ÞÛ^Ýãßë - Ñ ÝãÜâëÞÈê^ÛÛ äã â~ÒêÜãØ ~âêÛ, ÿ. ÷ãÞÞÒ ë - Ñ ãÇâëÚÒÜÛÒ ÒÑëÞÈêêã, ã äëÇÞÛÝ^ÛÛ, Ô.Ô. Õã,,Üã,ë - Ñ äãâêãflÜÜãÒ ,ÜÛßÜÛÒ, äãÒ ÚÝë, ÛâÝëââÛÛ Û ÝãßßÒÜêÛÛ ëÝãäÛâÛ, êÝÚÒ Ò^ÒÜÑÒÜê - Ñ ^ÒÜÜÀÒ ÑßÒ~ÜÛfl. úÇãê äãÒ ÚÜ ,, ÜêßÛ úãââÛØâÝã,,ã éãÜ éëÜßÒÜêÞÈÜÀi ÛââÞÒã,ÜÛØ (01-04-48643), úþþð-Ùþæ÷ (99-04-39072), üÜÛ,Ò âÛêÒêÀ úãââÛÛ (991700, 992185) Û ~âêÛ~Üã ,, ÜêßÛ úþþðÕ÷ýû (00-04-02007), úþþð (01-04-48603), õÛÜÜëÝÛ (415/99), üÜÛ,Ò âÛêÒêÀ úãââÛÛ 992185 Û ø ,ÛêÒÞÈâê, õãâÝ,À (2.1.172). ûøðûùô óðýæúÔýüú?
1. Wimberly B.T., Brodersen D.E., Clemons W.M. Jr., Morgan-Warren R.J., Carter A.P., Vonrhein C., Hartsch T., Ramakrishnan V. // Nature. 2000. V. 407. P. 327-339. 2. Schluenzen F., Tocilj A., Zarivach R., Harms J., Gluehmann M., Janel D., Bartes H., Agmon I., Franceschi F., Yonath A. // Cell. 2000. V.102. P. 615-623. 3. Ban N., Nissen P., Moore P.B., Steitz T.A. // Science. 2000. V. 289. P. 905-920. 4. Cate J.H., Yusupov M.M., Yusupova G.S., Eamest T.N., Noller H.F. // Science. 1999. V. 285. P. 2095-2104. 5. Nowotny V., Nierhaus K.H. // Biochemistry. 1988. V. 27. P. 7051-7055. 6. Zengel J.M., Lindahl L. // Prog. Nucleic Acid Res. Mol. Biol. 1994. V. 47. P. 331-370. 7. Wimberly B.T., White S.W., Ramakrishnan V. // Structure. 1997. V. 5. P. 1187-1198. 8. Hosaka H., Nakagawa A., Tanaka I., Harada N., Sano K., Kimura M., Yao M., Wakatsuki S. // Structure. 1997. V. 5. P. 1199-1208. 9. Frederick K., Dunny G.M., Noller H.F. // J. Mol. Biol. 2000. V. 298. P. 379-394. 10. Miamoto A., Usui M., Yamasaki N., Yamada N., Kuwano E., Tanaka I., Kimura M. // Eur. J. Biochem. 1999. V. 266. P. 591-598. 11. Stern S., Powers T., Changchien L., Noller H.F. // Science. 1989. V. 244. P. 783-790. 12. Noller H.F., Moazed D., Stern S., Powers T., Allen P.N., Robertson J.M., Weiser B.M., Triman K. // The Ribosome. Structure, function, evolution / Eds. Hill W.E., Dahlberg A., Garrett R.A., Moore P.B., Schlessinger D., Warner J.R. Washington: ASM Press, 1990. P. 73-92. 13. Dragon F., Brakier-Gingras L. // Nucleic Acids Res. 1993. V. 21. P. 1199-1203. 14. Dragon F., Payant C., Brakier-Gingras L. // J. Mol. Biol. 1994. V. 244. P. 74-85. 15. Karginov A.V., Karginova O.A., Spiridonova V.A., Kopylov A.M. // FEBS Lett. 1995. V. 369. P. 158-160. 16. Yakhnin A.V., Vorozheykina D.P., Matvienko N.I. // Nucleic Acids Res. 1990. V. 18. P. 3659.


ðñü?æ÷ðæ û×?ñ?×Ô÷ð? ÕæóôÔ

11

@@@@@

õùóæôüó?ú÷Ô? ÕðùóùÙð? êãß 35 < 4 2001