. : http://cryst.geol.msu.ru/literature/kurs/2015_03_belik.pdf
: Tue Apr 14 08:39:06 2015
: Sat Apr 9 23:54:16 2016
: IBM-866
. ..



.
: , .. : .-., c... .. : ... ..

2015



1. . 1.1 , . 1.2. . , 2. 2.1 . 2.1.1. : , - . 2.1.2. . 2.2. 21 27 44 45 15 11 5 3

2



, , . - - , , , - , , . , , [BO4], [PO4] [BO3] , . 250 . OH-. , , . , , , ( ) . , :

. : - -

. : , , , ICSD.
3


. , , . - - , . ... .. . . . ... .. , ., . . . . .. .

4


1. . 1.1. ,
- V , . , , , , . 15, 30,97376 [1]. . (V) P2O5. . . - (H3PO4). : , [2].


34 2

3(4)2

4

34 2(4)3 (24)3

4


224

(24)2

- , : (NH4)3HPO4 , (NH4)2HPO4 NH4H2PO4 . , 0.08 0.09%. , . ( 0.07 /). , , . ( (Fe, Ni, Co)3P, ) ,
5


[PO4]3-. [ 3]. 200 , [2+, Fe2+, Fe3+, Al3+, (UO2)2+, Cu2+, Mn2+, Pb2+, Zn
2+

.], (OH-, Cl-, F-, O2-, CO32-)
4.

. aHPO

. - (a5(PO4)3X (X-F, Cl )). a5(PO4)3F, [4]. . . , , . , .. , [3]. , . Mn+2, Mn+3, Fe+2 Fe+3 . , , [5]. , Zr, Ti, Ni, TR. O
4 3

,

, TR- . Al, Fe, Mn, (, .), [5].

. , ( - ).
6


. , . , , . , . . [O4] [SiO4]4. 1.
3

.


: [SO4]2



. . , [O4]3 [SiO4]4 [SO4]2. . , , . , Ca
2+

Na1+, Y TR (

). 2.





. , , 4 , , SiO2, . . [SiO4]4, 3+ Th4+, U4+ Zr4+[2]. Si4+. , [4]3-- , , . , . [PO4] , , . ,
7


- Na2CaCu2(P2O7)2*10H2O.

[P2O7]4-:

Na2Ca(P2O7)4H2O





III . 5, 10.811. 4 /. , 100 ; . ( 4,6 /), . . , . , ( 80) , (, ) (, ). , -- . -, , , . 3 4, , . , -- . . . , [BO3]3 [B2O5]4, [B3O6]3 [B2O4]2 ..[2]. , , : , . ,

, , -, -, -, -, - . , , Sr, TR, Be . , ,

, , Mg, Ca, Na, K, Sr. .
8


. , , (, , ) ( ) [6]. . , [7]. , -, - . - [7]. , , , Cl, F, , , (, ), (, ). , , . :

(0 - 50), (50 - 250) (>250C). , 8 .
-











(3)3

(25)4-,







.

50-250

. , , , , , ,
9

- .


, , III , . , [3]3 [4]5, , [SiO4]4-[2]. , . [5].

10


2.2. . , .
, [PO4], [BO4] [BO3] (, , ) . - - , .. P--O--B . , , , [PO4], [BO4] [BO3] , [MO4]-. , -: . Mg3(H2O)6[B2(OH)6(PO4)2] , . , . 1870 , . , . . , , . 3 [9]. . 2, 2,05. 2V =6.3475 , b=9.8027 , c=6.2976 ; P . . : , , ; Z=1,

11


1961 . , A2 Am. , . [9] (.1), . Mg(2)-B-P (T2M, T-, -) (.1). 2 Mg(1) T2MMT2M (.1). 22 b (. 1).

()

()

. 1. : 2M, xz (a); () Mn3(OH)2[B(OH)4][PO4] (. 2) , , . , 1930 [10]. [11,12].

12


. 2. (, , John A. Jaszczak). - , . : a = 7.8231(9) , b = 15.1405(14) , = 6.6999(7) , Z=4, V=793.57(14) 3, Pbnm. [10]. n-, . . (.3). [B(OH4)]- Mn , (.3).

13


.3 : , (), xy (). . 2 2 ( ), {010}. Na2Fe3(OH)2[PO4]2 [13].

14


3. . 2.1. . 2.1.1. : , - .
. , , , . , . , . , . . / , . . . - (, ) . - , ( ), . - , , . : , . , , [14]. , -

, -
15








,







,





, . - : 1250-1350 1-5/ . , , . . , . - . , ( ). . - . - [14]. : (, ., 1980). . . , , , . . , -. : , . , ,
16


[14]. . - -. , . ,



[15]. , , . . - . : 1. ; 2. . . - , , . , , , . . . - . , , . - (lg S = -Q (T
m

T)/4.58 T

m

T, S , ..
m

; Q ; T



; T
17


; 4.58 ) . 1. . , . 2. . , . 3. . 4. , . , . , , - B2O3, P2O5, Sb2O3, SiO2 , - . - . [14]. , . . : , ( , (Pb, Sn, Zn, Cd, Sb, Ga, In, Tl, Bi )) ( , ) ( ) , , ( ) ( ) ( ) , , ) , , ) , ).

18


(), . , , 1 . uO (NH4)2HPO4 Rb2CO3 H3BO3 Cs2CO3 CsH2PO4 B2O3 MnCO3 Li2CO3 V2O5 1. ... .. .. .. .. .. .. . .. ... .

.12-1400..1 (.4) . . , . 5. 3 7 3 (.6).

19


.4



.

.5 .

20


.6 , .

21


2.1.2. .
, , : . , . , . , , 3-5%, , . [16]. , . , , , . , . , , . . , , (.7).

22


.7 , , [16]. , BA + AC, 1: n = 2d sin , d ; - , ; - ; n . , , , , - . -1 (.8).

23


.8. [16]: 1 ; 2 (), ; 3 ; 4 . . , . . 0.2 0.4 . , , . 1 ( ) -2 . 2 2 6 70. , . spectr.exe. (d), 2 (I). , , PDF. , , . , . , , , . . .

24


: 1. ; 2. ; 3. .

, . , , 0.05-0.3 . , -. ( ), . , , , . . . , [16]. , - . Xcalibur CCD-. , (, , ). ~ 0,05 0,1 . , , , . ( ). ( ). CrystAlis,
25


. ICSD .

26


2.2. .
13 , 2. 2. .
- ( ) ( , , .) ( ) a=13.403(19), V=2407, . I- == =90, (Rb, Al, Cu, P)

8/4

Rb2CO3 CuO H3BO3 (NH4)2HPO Cs2CO3 CuO H3BO3 (NH4)2HPO CsH2PO4 CuO B2O3 (NH4)2HPO CsH2PO4 MnCO3 B2O3 (NH4)2HPO

1:1:1:2

20 750 48 750 64 300

4

- - ,

A

8/5

1:1:1:2

20 750 48 750 64 300 2 4 1 2 4 1 0 2 8 1 0 2 8 1 0 0 9 6 2 50 950 00 4

-

-

4

10/1

1:1:2:6

B

4

10/2

1:1:2:6

4

9 6 2

50 950 00 4

1., .

C

a=10.031(4) b=11.813(5) c=26.659(9) == =90 V=3159(2) (Cs, Al, P, Cu) a=10.033(4) b=11.824(5) c=26.687(8) == =90 V=3.180(12) B (Cs, Mn, P, O (Al )) a=12.270(11) b=8.964(9) c=17.816(16) = =90 =108.37(8) V=1860(4) (Al, P, O, Cs, Mn)

2., ( )

D

16/5

Cs2CO3 CuO B2O3 (NH4)2HPO

4:1:2:6

4

19 18 51 11

950 950 600 24



-

-

27


16/6

Rb2CO3 CuO B2O3 (NH4)2HPO

4:1:2:6

4

1 5 1

9 1 1 1

8

9 6 2

50 950 00 4

: - , - -

-

-

20/1

Li2CO3 CuO (NH4)2HPO B2O3

1:2:6: 10
4

20 20 48 11

9 6 2

50 950 00 4

. 1. , . 2.-

E

a=10.02(7) c=8.22(12) ==90, =120 V=717(4) C- =6.896(9) b=8.122(6), =109.53 = =90 c=9.175(18) V=484(1) a=11.519(4) b=11.519(4) c=5.632(3) == =90 V=747.3(5) I-
17

-Cu2P2O7

20/2

Li2CO CuO V2O5 B2O3

3

1:2:6: 10

2 4 1

0 2 8 1

0

950 950 600 24

()

CuB2O

4



Cu2Al6B4O

=10.574(6) c=5.657(5) == =90 V=632.4(8)

C 21/3 Rb2CO CuO B2O3 V2O5
3

2:6:1: 16

8 900 12 900 35 650 8 24

- , ,

-

Cu2V2O MnV2O

7

21/4

Rb2CO3 MnCO3 B2O3 V2O5 Li2CO3 CuO (NH4)2HPO B2O3 Rb2CO3 CuO B2O3 (NH4)2HPO Rb2CO3 CuO B2O3 (NH4)2HPO

2:6:1:16

8 3 8

90 12 56 24

0 900 50

7

a=6.731(9) b=8.739(11), = =90 =103.57(8) c=4.979(4) V=284.7(6)

25/1

1:1:6: 10
4

25/2

1:2:4:16

4

25/3

1:2:4:16

4

10 950 10 950 62 650 17 24 10 950 10 950 62 650 1 7 2 4 10 950 10 950 62 650 1 7 2 4

. - . . , - . , -

BPO

4

Cu2P2O BPO
4

7

BPO

4

-
28


8/4
Rb2CO3-CuO-H3BO3-(NH4)2HPO4 (Rb:Cu:B:P) 1:1:1:2 1 . - . . . Rb, Al, Cu, P ( Cs). : a=13.403(19), V=2407, , I . , , B , Rb2CO3-CuO-(NH4)2HPO4. ISCD . , , Al Cs.

8/5
Cs2CO3-CuO-H3BO3-(NH4)2HPO
4







8/4, - , .

10/1
sH2PO4-CuO-B2O3-(NH4)2HPO4 s:Cu:B:O=1:1:2:6 1 . B, , , 0.1 . . Cs, u, Al, P, O. , a=10.031(4), b=11.813(5), c=26.659(9) V=3159(2), . , .

29


10/2
sH2PO4-MnCO3-B2O3-(NH4)2HPO4 ( 10/1, , , ) 1:1:2:6 . ( ), , , , . : Cs, Mn, P, Al, O. , (a=10.033(4), b=11.824(5), c=26.687(8), V=3.180(12)) , , . . D, ,

. , , . s, Mn, P, Al, O. , 2. ISCD, , , .

.9 D, . .

30


16/5 16/6
8/4 8/5, , , . Cs2CO3-CuO-H3BO3-(NH4)2HPO
4



Rb2CO3-CuO-H3BO3-(NH4)2HPO

4





4:1:2:6 (Cs/Rb:Cu-B-P), . - . - : - , , .

20/1
Li2CO3-CuO-(NH4)2HPO4-B2O3 (Li:Cu:P:B) 1:2:6:10 2 . ( ), , - . . , a=10.02(7), c=8.22(12) V=717(4), ==90, =120. , . , - .

: =6.896(9) b=8.122(6), =109.53 c=9.175(18) V=484(1), C , -Cu2P2O7(.10)

31


.10. -Cu2P2O7 xy.

. , (001), .

20/2
Li2CO3 CuO - V2O5 - B2O3 1:2:6:10 2 . ( ), ( 0.5 ). : CuB2O4 (.12). a=11.519(4), b=11.519(4), c=5.632(3), V=747.3(5).

I ,

32


.11 CuB2O4 . .

.12 CuB2O4.

33


, [B3O6]. , . [B3O6]3-- (21 +22) : 1, 3 4 2. (2 24) , . (Cu1 Cu2) . Cu1 1, . Cu2 (2, 3 24) (41 23). Cu1, , Cu2 . , - , (~10% ). . : =10.574(6), c=5.657(5), V=632.4(8). : Cu2Al6B4O17 LiAl7B4O17. , (Al2O3). Cu2Al6B4O17 [20] .13.

34


.13 Cu2Al6B4O17

.

u2Al6B4O17 , . , ( .11 ). , . - . "", - 2. . LiAl7B4O17. - .

21/3
Rb2CO3 CuO - B2O3 - V2O5 2:6:1:16 , , 0.1 ). - (.14).
35


.14





,







. . Cu2V2O7 (.15, . 3), .

.15 , 21/3.
36


3. 21/3. 2Theta [] d[A]


(A)

, Cu2V2O7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

18.31 2 6 .3 6 2 8 .6 6 3 1 .8 9 3 2 .5 8 3 3 .4 3 3 3 .7 9 3 5 .2 8 3 6 .7 6 3 7 .0 5 3 7 .2 8 3 8 .1 8 4 1 .8 9 4 2 .4 7 4 2 .9 2 5 0 .3 8 5 0 .6 0 5 7 .9 8

5.6233 3.9227 3.6135 3.2560 3.1887 3.1104 3.0777 2.9517 2.8366 2.8155 2.7983 2.7350 2.5023 2.4811 2.4450 2.1017 2.0932 1.8455

467.95 244.00 193.56 1000.00 599.46 203.36 645.92 192.12 206.16 304.41 175.71 213.79 199.56 193.90 169.07 162.32 189.90 160.93

21/4
Rb2CO3- MnCO3 - V2O5 - B2O3 2:6:16:1 1 (.16 ).

37


.16. MnV2O7. . : a=6.731(9) b=8.739(11), =103.57(8) c=4.979(4) V=284.7(6). MnV2O7, 17.

38


.17. MnV2O7 . MnO6-, MnO3 , V2O7- . MnO3 V2O7- , .

25/1
Li2CO3-CuO-(NH4)2HPO4-B2O3 (Li:Cu:P:B) 1:1:6:10 . - . (.18, .4) BPO4 Cu2P2O7.

39


.18. , 25/1. 4. 25/1.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2Theta [] d [] , BPO4(A), Cu2P2O7 (B)

28.45 31.18 32.91 33.87 35.16 35.49 41.27 41.94 46.71 48.41 48.84 50.61

3.6406 3.3280 3.1575 3.0711 2.9612 2.9349 2.5381 2.4995 2.2562 2.1819 2.1637 2.0928

1000.00 24.68 96.27 40.29 74.29 51.51 34.85 28.45 268.71 10.25 7.33 12.14

, , ,
40


13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

51.66 52.19 52.38 53.88 55.86 57.36 58.96 62.00 63.84 65.06 68.63 68.73 69.06 69.31

2.0529 2.0337 2.0266 1.9745 1.9096 1.8639 1.8176 1.7367 1.6917 1.6635 1.5867 1.5848 1.5774 1.5730

23.21 6.34 3.62 21.84 12.55 73.72 30.69 9.09 15.92 4.63 3.03 4.66 3.14 10.10

, , ,

23 24 25 26

25/2
Rb2CO3-CuO-H3BO3-(NH4)2HPO4 Rb:Cu:B:O=1:2:4:16 . - . BPO4 (.19, .5).

41


. 19. , 25/2. 5. 25/2.
1 2 3 4 5 6 2Theta [] 2 8 .4 1 3 1 .2 3 3 3 .8 0 4 6 .6 8 5 7 .2 9 5 8 .9 7 d[A] 3.6457 3.3233 3.0773 2.2580 1.8660 1.8173 1000.00 2 7 .7 8 6 3 .8 8 225.97 6 6 .4 8 2 2 .9 3

25/3
Rb2CO3-MnCO3-H3BO3-(NH4)2HPO
4







Rb:Cu:B:O=1:2:4:16 , . BPO4. 10-20 2 (.20).
42


.20 , 25/3 . 6. 25/3
1 2 3 2Theta [] 2 8 .4 3 46.72 57.33 d[A] 3.6431 2.2559 1.8649 1000.00 225.97 6 6 .4 8

, .

43


.
1. - - . 10 : 5 , -Cu2P2O7, CuB2O4, Cu2Al6B4O17, u2V2O7 MnV2O7, 5 , . 2. , . 3. , ( ) , . 4. , .

44


.
[1] .. // , , 1971 [2] .. // , , 2007 [3] .. // , . , 2005. [4] .. // : () . [ ]// . - . .: 1977, . 24 [5] .. // , .2, , , 1994 [6] .. . : , 1976. [7] .. , .. , .. , .. , .. , .. // // ,2003 [8] Weilong Zhang, Wendan Cheng, Hao Zhang, Lei Geng, Yeyu Li, Chensheng Lin, Zhangzhen He // Inorganic Chemistry Article, 49, P.2550-2556 (2010) [9] P.K. Sen Gupta, George H. Swihart // American Mineralogist, V.76, P. 1400-1407 (1991) [10] Paul B. Moore, Subrata Ghose // American Mineralogist, V.56, P.1527-1538 (1971) [11] Moore P B , Ghose S , American Mineralogist , 56 (1971) p.1527-1538 [12] Huminicki, D.M.C.;Hawthorne, F.C. Canadian Mineralogist (2002), 40, 923-928 [13] Y. Olga, S. Ian, M. Werner, D. Olga // Zeitschrift f?r Kristallographie - Crystalline Materials. -- 2013. -- Vol. 228, no. 10. -- P. 509519. [14] .. // -, , 1978 [15] .. , .. , .. , .. // , , , , 2010 [16] .. // . . , 2000.
45


[17] Olga V.Yakubovich, Ian M. Steele, Werner Massa, Olga V. Dimitrova // Crystal Structure Communications, P. 94-98 (2009) [18] .. , .. , // , , 1976 [19] .. , .. , .. , .. , .. , .. . . , . 3 . ."", (1980). [20] Ying Wang, Shilie Pan, Yunjing Shi // Chemistry European Journal, 18, P.12046-12051 (2012) [21] P. A. Plachinda and E. L. Belokoneva//Synthesis and Crystal Structure of Commensurate Polymorph of Ln4AlCu2B9O23 (LnLu,Ho) and Refinement of Cu2Al6B4O17 .1965-1970 (2008)

46