APEX
Osiä…ganie nowych poziomö¨w w astronomii submilimetrowej
ESO zarzä…dza teleskopem Atacama Pathfinder Experiment (APEX) w jednym z najwyå¼ej poå‚oå¼onych obserwatoriö¨w na Ziemi, na wysokoå›ci 5100 m n.p.m., na på‚askowyå¼u Chajnantor w regionie Atacama w Chile.
APEX to teleskop o å›rednicy 12 metrö¨w, dziaå‚ajä…cy na falach milimetrowych i submilimetrowych - pomiä™dzy zakresem podczerwonym, a radiowym. Astronomia submilimetrowa otwiera nowe okno na zimny, pyå‚owy i odlegå‚y Wszechå›wiat, ale så‚abe sygnaå‚y z kosmosu sä… w duå¼ym stopniu absorbowane przez ziemskä… atmosferä™. Chajnantor to idealna lokalizacja dla takiego teleskopu, poniewaå¼ region ten jest jednym z najbardziej suchych na naszej planecie i leå¼y 750 m wyå¼ej niå¼ obserwatoria na Manua Kea, a 2400 m wyå¼ej niå¼ teleskop VLT na Cerro Paranal.
Wycieczka po på‚askowyå¼u Chajnantor
Kliknij w zdjä™cie, aby rozpoczä…ä‡ wirtualnä… wycieczkä™ po Chajnantor.
APEXCam LIVE.
APEX to najwiä™kszy teleskop submilimetrowy dziaå‚ajä…cy na pö¨å‚kuli poå‚udniowej. Posiada zestaw rö¨å¼nych instrumentö¨w obserwacyjnych dla astronomö¨w. Jednym z gå‚ö¨wnych jest LABOCA, Large APEX Bolometer Camera. LABOCA uå¼ywa sieci niezmiernie czuå‚ych termometrö¨w Á€“ znanych jako bolometry Á€“ do wykrywania fal submilimetrowych. Z prawie 300 pikselami jest to najwiä™ksza tego typu kamera na å›wiecie. Aby mö¨c wykryä‡ niewielkie zmiany temperatury spowodowane promieniowaniem submilimetrowym, kaå¼dy z termometrö¨w jest chå‚odzony do mniej niå¼ 0,3 stopnia powyå¼ej zera absolutnego Á€“ zimne minus 272,85 stopnia Celsjusza. Wysoka czuå‚oå›ä‡ LABOCA, razem z szerokim polem widzenia (jedna trzecia rozmiaru tarczy Ksiä™å¼yca w peå‚ni), czyniä… instrument bezcennym narzä™dziem do obrazowania submilimetrowego Wszechå›wiata.
APEX byå‚ pionierem dla projektu ALMA, Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, rewolucyjnego nowego teleskopu, ktö¨ry ESO, wspö¨lnie z miä™dzynarodowymi partnerami, uå¼ytkuje na på‚askowyå¼u Chajnantor. APEX bazuje na prototypowej antenie skonstruowanej dla projektu ALMA i znajdzie wiele obiektö¨w, ktö¨re ALMA bä™dzie badaä‡ szczegö¨å‚owo.
Projekt APEX dziaå‚a w ramach wspö¨å‚pracy miä™dzy Max Planck Institute for Radio Astronomy (MPIfR), Onsala Space Observatory (OSO) oraz ESO. Teleskop jest obså‚ugiwany przez ESO.
Badania naukowe teleskopem APEX
Astronomia submilimetrowa to relatywnie maå‚o zbadana granica astronomii, ktö¨ra odså‚ania Wszechå›wiat niewidoczny w bardziej poznanym å›wietle widzialnym i podczerwonym. Jest idealna dla badania &bdquozimnego Wszechå›wiata": å›wiatå‚o na tych då‚ugoå›ciach fali å›wieci z rozlegå‚ych, zimnych obå‚okö¨w w przestrzeni miä™dzygwiazdowej, o temperaturach zaledwie kilkudziesiä™ciu stopni powyå¼ej zera absolutnego. Astronomowie uå¼ywajä… tej då‚ugoå›ci fali do badania skå‚adu chemicznego i warunkö¨w fizycznych w obå‚okach molekularnych Á€“ gä™stych obå‚okach gazu i kosmicznego pyå‚u, w ktö¨rych rodzä… siä™ nowe gwiazdy. W å›wietle widzialnym te rejony Wszechå›wiata sä… czä™sto ciemne i przeså‚oniä™te przez pyå‚, ale å›wiecä… jasno w milimetrowej i submilimetrowej czä™å›ci widma. Ten zakres då‚ugoå›ci fali jest takå¼e idealny do badania najmå‚odszych i najdalszych galaktyk we Wszechå›wiecie, ktö¨rych å›wiatå‚o zostaå‚o przesuniä™te ku czerwieni do tych wå‚aå›nie då‚uå¼szych fal.
Cele naukowe
Astrochemia, zimny Wszechå›wiat.
Wiä™cej informacji o APEX
- Wiä™cej zdjä™ä‡ i filmö¨w jest dostä™pne w multimedialnym archiwum ESO.
- Dla naukowcö¨w: wiä™cej informacji znajduje siä™ na witrynie projektu APEX.
Zwiastun APEX-a
Pobierz zwiastun w innych formatach z archiwum filmö¨w
á
APEX
|
á
á