eso1025pl — Zdj�cie prasowe

VISTA prezentuje Galaktyk� Rze�biarza

16 czerwca 2010

Nowe spektakularne zdj�cie Galaktyki Rze�biarza (NGC 253) zosta�o wykonane teleskopem do przegl�d��w nieba VISTA (ESO Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) w Obserwatorium Paranal w Chile, jako cz��� wi�kszej kampanii obserwacyjnej. Na obserwacje teleskopu VISTA w �wietle podczerwonym w mniejszym stopniu wp�ywa py�, ujawniaj� wi�c miriady ch�odniejszych gwiazd oraz poprzeczk� galaktyki. Zdj�cie dostarcza wiele nowych informacji na temat historii i ewolucji galaktyki.

Galaktyka Rze�biarza (NGC 253) le�y w gwiazdozbiorze o tej samej nazwie i jest jedn� z najja�niejszych galaktyk na niebie. Jest wystarczaj�co jasna, aby m��c zobaczy� j� za pomoc� dobrej lornetki. Zosta�a odkryta w 1783 r. w Anglii przez Caroline Herschel. NGC 253 jest galaktyk� spiraln� po�o�on� w odleg�o�ci 13 milion��w lat �wietlnych. To najja�niejszy cz�onek ma�ego zgrupowania galaktyk zwanego Grup� Rze�biarza, jednej z najbli�szych tego typu grup w stosunku do naszej Grupy Lokalnej. Cz��� z jej widomej jasno�ci pochodzi z tego, �e zachodz� w niej intensywne procesy formowania si� gwiazd. NGC 253 zawiera tak�e bardzo du�o py�u, kt��ry przes�ania widok wielu rejon��w galaktyki (eso0902). Z Ziemi wida� j� praktycznie z boku, z wyra�nie widocznymi ramionami spiralnymi� w zewn�trznych cz��ciach oraz z jasnym j�drem w centrum.

VISTA, najnowszy teleskop w Obserwatorium ESO Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, to najwi�kszy na �wiecie teleskop do przegl�d��w nieba. Po przyj�ciu go przez ESO pod koniec 2009 r. (eso0949), teleskop zosta� wykorzystany do dw��ch dok�adnych bada� ma�ych obszar��w nieba, zanim rozpocz�� zdecydowanie wi�kszy przegl�d, kt��ry w�a�nie trwa. Jednym z tych "miniprzegl�d��w" by�y badania NGC 253 i jej otoczenia.

Poniewa� VISTA pracuje na falach podczerwonych, mo�e patrze� przez py�, kt��ry jest bardzo istotnym sk�adnikiem Galaktyki Rze�biarza i ujawni� olbrzymi� liczb� ch�odniejszych gwiazd, kt��re s� ledwo wykrywalne teleskopami pracuj�cymi w �wietle widzialnym. Podczerwony widok VISTA pokazuje wi�kszo�� tego, co by�o ukryte za grubymi chmurami py�u w centralnej cz��ci dysku i pozwala na wyra�ne dostrze�enie poprzeczki z�o�onej z gwiazd w obszarze j�dra - tej struktury nie wida� na zdj�ciach w �wietle widzialnym. Majestatyczne ramiona spiralne rozci�gaj� si� na ca�y dysk galaktyki.

Spektakularne� warunki obserwacyjne VISTA dzieli z Bardzo Du�ym Teleskopem (Very Large Telescope - VLT), po�o�onym na s�siednim szczycie. Warunki te pozwalaj� uzyskiwa� za pomoc� VISTA zdj�cia o wyj�tkowej jak na teleskop naziemny ostro�ci.

Maj�c do dyspozycji tak silny instrument astronomowie chcieli odkry� cz��� zagadek Galaktyki Rze�biarza.� Badaj� ch�odne czerwone olbrzymy w okr�g�ym halo otaczaj�cym galaktyk�, mierz� sk�ad ma�ych galaktyk satelitarnych ko�o NGC 253 i poszukuj� nowych obiekt��w, takich jak gromady kuliste i ultrazwarte galaktyki kar�owate, kt��re s� niewidoczne bez zdj�� z VISTA. U�ywaj�c unikalnych danych z teleskopu VISTA naukowcy planuj� zbada� w jaki spos��b galaktyka uformowa�a si� i ewoluowa�a.

Wi�cej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Po�udniowe, jest wiod�c� mi�dzyrz�dow� organizacj� astronomiczn� w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na �wiecie. Nale�y do niego 14 kraj��w: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz W�ochy. ESO prowadzi ambitne programy dotycz�ce projektowania, konstrukcji i u�ytkowania silnych naziemnych instrument��w obserwacyjnych, pozwalaj�c astronomom na dokonywanie znacz�cych odkry� naukowych. ESO odgrywa wiod�c� rol� w promowaniu i organizowaniu wsp���pracy w badaniach astronomicznych. ESO zarz�dza trzema unikalnymi, �wiatowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Du�y Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na �wiecie astronomiczne obserwatorium w �wietle widzialnym oraz teleskop VISTA, najwi�kszy na �wiecie instrument do przegl�d��w nieba. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, najwi�kszego istniej�cego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 42-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), kt��ry stanie si� "najwi�kszym okiem �wiata na niebo".

Linki

• Odno�niki o VISTA
• NGC 253 w �wietle widzialnym

Kontakt

Krzysztof Czart
Astronomia.pl
Toru�, Polska
E-mail: k.czart@astronomia.pl

Richard Hook
ESO, Survey Telescopes PIO
Garching, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Connect with ESO on social media

Jest to t�umaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1025